Umowa zlecenie a umowa o dzieło – podobieństwa i różnice – przepisy 2023

Wiele osób pracujących na umowach cywilnoprawnych zastanawia się, czym charakteryzują się poszczególne typy umów. Zarówno umowa zlecenie, jak i ta o dzieło są umowami cywilnoprawnymi. Ale odmienne są ich zasadnicze elementy, zwłaszcza te nawiązujące do kosztów utrzymania pracownika. Lub patrząc z perspektywy pracownika – związane z odkładaniem na emeryturę ZUS czy dostępem do publicznej służby zdrowia. Zatem, czym różni się umowa o dzieło od zlecenia? Co stanowią najnowsze przepisy?

Umowa o dzieło vs umowa zlecenie – różnice w roku 2023

Główne rozbieżności polegają na odpowiedzialności za wykonanie konkretnej umowy. Wykonując umowę o dzieło, wykonawca w pełni ponosi odpowiedzialność za rezultat swojej pracy. Gdy zawierana zostaje umowa zlecenia, mamy sytuację, w której zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania zlecenia.

A dokładnie rzecz ujmując, do wykonania czynności zawartych w umowie, nie biorąc przy tym odpowiedzialności za jej efekt. Co nie oznacza jednak, że może wykonać swoją pracę niedbale. W umowach często zawierana zostaje klauzula należytej staranności.

Różnice występujące między takimi umowami jak umowa zlecenie i umowa o dzieło są widoczne gołym okiem. Wystarczy spojrzeć choćby na koszty związane z płaceniem składek, i tym, jak ów fakt wpływa na koszt utrzymania pracownika.

Składki ZUS  i podatki w przypadku zleceń i dzieł

Umowy są także zróżnicowane pod względem składek ZUS. Każda umowa zlecenie podlega obowiązkowym składkom. Oznacza to, że od każdej umowy zlecenia są odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne:

• emerytalne,
• rentowe,
• wypadkowe, a także
• ubezpieczenie zdrowotne do chwili przekroczenia przez zleceniobiorcę miesięcznego przychodu na poziomie minimalnego wynagrodzenia, obowiązującego w danym roku (w 2022 – 3010 zł brutto).

Jeżeli zleceniobiorca przekracza kwotę minimalnego wynagrodzenia, ze wszystkich tytułów do ubezpieczeń, kolejna umowa zobowiązuje zleceniodawcę do opłacenia jedynie składki zdrowotnej. Zleceniobiorcy od umów muszą zapłacić też podatek dochodowy.

Osoby wykonujące pracę w ramach umowy o dzieło nie są objęte prawem, wynikającym z tytułu tej umowy do świadczeń społecznych, ponieważ składki ZUS nie są opłacane. Nie oznacza to bynajmniej, że pracujący na umowie o dzieło nie mogą sami opłacać składek na ubezpieczenie społeczne lub pracować na inne umowy o pracę lub umowy cywilnoprawne.

Różnice jakie umowa o dzieło a zlecenie mają w obszarze płacenia składek, często są też wykorzystywane na niekorzyść pracownika. Mnóstwo osób nie wie, jakie zawody może obejmować umowa zlecenie a umowa o dzieło.

Przeczytaj też: Faktura bez firmy w Useme.com (opinie) – jak działa, dla kogo, czy to legalne?

Rodzaj umowy a wykonywane zawody

Na umowę o dzieło może być „zatrudniony”:

• programista,
• grafik,
• copywriter,
• fotograf,
• dziennikarz,
• autor,
• architekt,
• lektor,
• kwiaciarka, wykonująca specjalne wiązanki na zamówienie.

Umowę zlecenie można podpisać m. in. z:

• sprzątaczką,
• kelnerem lub kucharzem na imprezy okolicznościowe,
• sprzedawcą,
• opiekunem osób starszych,
• opiekunem dziecięcym,
• osobami organizującymi i prowadzącymi zawody sportowych
• o tylko niektóre z możliwości.

To tylko niektóre z możliwości. Gama zawodów jest oczywiście szersza. Każdego roku pojawiają się zresztą nowe profesje.

Przeczytaj też: Jak napisać CV? Darmowy wzór

Podatek dochodowy od obu rodzajów umów

W obu przypadkach zarówno, gdy chodzi o umowę zlecenie, jak i dzieło, ustalenie odpowiedniej stawki podatku reguluje się na takich samych zasadach. Mianowicie, jeśli wynagrodzenie brutto z tytułu, którejś z tych umów nie przekracza 200 złotych, to stosuje się 17% zryczałtowany podatek dochodowy. Jeżeli wynagrodzenie przekroczy 200 zł, to stosuje się opodatkowanie na zasadach ogólnych 20%.

Przeczytaj też: Nadgodziny a kodeks pracy – limity w skali dnia, tygodnia. Jak rozliczyć soboty, niedzielę, pracę w nocy?

Koszty uzyskania przychodów i sposób wypowiadania

W obu umowach istnieje możliwość obniżenia podstawy opodatkowania o zryczałtowany koszt uzyskania przychodów. Podstawowa stawka wynosi 20%, a podwyższona 50% (tylko dla umowy o dzieło).

Jak widać powyżej, umowa zlecenie a umowa o dzieło różnią się, zwłaszcza jeśli chodzi o poniesione koszty przez pracodawcę na opłacanie składek ZUS. Zdecydowane różnice polegają też na sposobie wypowiadania poszczególnych umów.

Co do zasady, to umowa zlecenie może być wypowiedziana w każdej chwili. Umowa o dzieło zaś określa konkretne warunki, w jakich może nastąpić wypowiedzenie umowy. Wypowiedzenie może nastąpić, gdy osoba wykonująca umowę o dzieło nie dotrzymuje konkretnych terminów, bądź wykonuje zadania określone w umowie w sposób niezgodny z umową.

Przeczytaj też: List motywacyjny do pracy – jak napisać? Wzór ogólny

Która umowa jest korzystniejsza?

Zastanawiając się nad tym, czym różni się umowa o dzieło a zlecenie, miejmy też na uwadze wysokość zarobków w kwocie netto. Osoba pracująca na umowie o dzieło, z racji tego, iż składki ZUS nie są odprowadzane, zarobi więcej.

Jeśli porównamy obie osoby, zarabiające kwotę 2500 zł brutto miesięcznie, z tym, że jedna wykonuje pracę w ramach umowy zlecenia, a druga w ramach umowy o dzieło, to okaże się, że po odliczeniu kosztów związanych ze składkami i podatkiem, osoba na umowie zlecenie zarobi 1888,83 złotych netto, a osoba na umowie o dzieło 2160 zł netto (koszty uzyskania przychodu 20%). W obu przypadkach mowa o osobie niezatrudnionej nigdzie indziej.

Porównywanie nie ma w sumie większego sensu, jeśli wykonujemy zawód, który nie może być określony i wykonywany w ramach umowy o dzieło. Ponadto, wyższe zarobki z tytułu umowy o dzieło są okupione brakiem dostępu do służby zdrowia.

Przeczytaj też: Pełne oskładkowanie umów zleceń – zmiany w 2022 roku – nowe obowiązki, chorobowe, studenci

Zmiany w umowach o dzieło 2021 r.

Od 1. stycznia 2021 roku każda osoba fizyczna zlecająca dzieło i każdy płatnik składek, w terminie 7 dni od zawarcia umowy o dzieło, musi poinformować o tym fakcie ZUS. Z tego obowiązku są wyłączone tylko umowy z własnym pracownikiem lub wykonywane na rzecz własnego pracodawcy. Umowy te jednak i tak były oskładkowane już wcześniej.

Monitorowanie zatrudnienia na umowę o dzieło, będzie skutkowało w wielu przypadkach przekształcaniem tychże umów na oskładkowane umowy zlecenia lub umowy o pracę. Niestety, oznacza to wzrost kosztów związanych z utrzymaniem pracownika, co w efekcie może przyczynić się do redukcji zatrudnienia lub obniżenia pensji.

Przeczytaj też: Sytuacja osób na umowach śmieciowych – komu opłaca się na nich pracować?

– Z perspektywy osób, na których wymuszone zostało podpisanie umowy o dzieło, będziemy mieli do czynienia ze zwiększeniem ich poczucia bezpieczeństwa, dzięki opłacaniu składek zdrowotnych przez faktycznego pracodawcę – ocenia Marcin Podolski, ekspert DarmoPożyczka.pl.

Ekonomiści proponują zainteresować się obszarem składki wypadkowej. Weryfikacja poprawności wyliczeń tejże składki może pomóc w zapobieganiu redukcji etatów lub przynieść sensowne i realne korzyści w postaci oszczędności dla firm.

Przeczytaj też: Bezwarunkowy dochód podstawowy – wady i zalety gwarantowanej pensji – 3 scenariusze