Umowa pożyczki prywatnej lub w rodzinie – darmowy wzór w DOC i PDF

Pożyczamy nie tylko od banków i instytucji pożyczkowych. Pożyczka jest formą kontraktu, który może zostać zawarty także między osobami fizycznymi. Najbezpieczniej udzielić jej przy pomocy umowy pisemnej. Zabezpieczy ona interesy obu stron poprzez zdefiniowanie warunków udzielenia i zwrotu pieniędzy lub rzeczy. Co musi zawierać dany dokument? Jak pożyczyć w rodzinie i kiedy należy zapłacić podatek PCC od pożyczki? Informacje na ten temat oraz wzór umowy o pożyczkę prywatną znajdą Państwo w poniższym artykule.

Art. 720. Kodeksu Cywilnego
Umowa pożyczki
§ 1. Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
§ 2. Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

Umowa ustna czy pisemna – jaka forma jest konieczna?

W pierwszej kolejności należy odpowiedzieć na pytanie – w jakiej formie zawrzeć umowę pożyczki od osoby prywatnej? Choć prawo przewiduje możliwość zachowania formy ustnej, to jednak dla kwot lub rzeczy, których wartość przekracza 1000 złotych, kodeks cywilny nakazuje spisać umowę na piśmie

Dokument jest najtwardszym dowodem w przypadku, gdy pojawi się problem ze spłatą zobowiązania przez pożyczkobiorcę. Niepotrzebne są wtedy relacje świadków lub przedstawianie innych dowodów. Najczęściej jest on podpisywany przez osoby niespokrewnione. Jednakże także w rodzinach czasami warto zabezpieczyć się tą formą. W przypadku pożyczki między rodzeństwem lub między rodzicami a dzieckiem, jej zachowanie decyduje o tym czy trzeba będzie zapłacić podatek PCC.

Wreszcie, umowa pisemna między osobami fizycznymi nic nie kosztuje. Nie wymaga wizyty u notariusza ani nawet pomocy prawnej, jeżeli skorzystają Państwo ze wzorów dostępnych szeroko w internecie. Również i my udostępniamy darmowy wzór umowy o pożyczkę prywatną przygotowany przez prawnika (link do pobrania druku w dalszej części tekstu).

Co ciekawe, umowa pożyczki w przeciwieństwie do umowy kredytu może być bezpłatna, czyli bez odsetek, a także nie mieć zdefiniowanego terminu spłaty.

Sprawdź ranking pierwszej pożyczki za darmo – DarmoPożyczka.pl.

Co powinna zawierać umowa pożyczki prywatnej?

Podstawą prawną dla pożyczek między osobami prywatnymi jest zacytowany na początku kodeks cywilny. Definiuje on pożyczkę jako przeniesienie „na własność biorącego określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej ilości” – art. 720 § 1 KC.

Umowa pisemna pożyczki powinna zawierać następujące zapisy:

1. Oznaczenie stron – dane osobowe, adres zamieszkania, serię i numer dowodów osobistych pożyczkobiorcy i pożyczkodawcy.
2. Datę i miejsce podpisania.
3. Wskazanie przedmiotu umowy lub inaczej celu – w tym przypadku chodzi o udzielenie pożyczki z wyszczególnieniem o jaką kwotę lub rzecz chodzi. Proszę pamiętać o oznaczeniu waluty pożyczanej sumy. Ponadto, najlepiej obok każdej liczby wprowadzić dodatkowo jej słowny zapis.
4. Termin spłaty lub harmonogram rat – najlepiej w oddzielnym paragrafie lub paragrafach określić datę ostatecznej spłaty pożyczki. W przypadku, gdy wymagamy od dłużnika regularnego spłacania zobowiązania poprzez raty, trzeba podać albo ich konkretne daty lub inne konkretne oznaczenie. W przypadku braku oznaczenia w umowie terminu spłaty, pożyczkobiorca jest zobowiązany oddać pieniądze w ciągu 6 tygodni od wypowiedzenia umowy o pożyczkę przez pożyczkodawcę.
5. Oprocentowanie – tego aspektu nie należy nikomu tłumaczyć. Chodzi o to, jak wysokie odsetki będzie musiał zapłacić pożyczkobiorca. Zapis o nich znajduje się w pierwszym wzorze umowy „Umowa pożyczki prywatnej – z odsetkami”.
6. Forma wypłaty i spłaty – chodzi tu mianowicie o formę przelewu lub gotówki. Można zastrzec w umowie dowolność, lecz w przypadku wybrania gotówki dla wypłaty lub spłaty, każda ze stron powinna zadbać o odpowiednie potwierdzenie. Jeżeli chodzi o przelew, w umowie powinna zostać zawarta informacja o numerze konta bankowego pożyczkobiorcy do wypłaty lub należącego do pożyczkodawcy do spłaty przez tego pierwszego.
7. Określenie formy wprowadzania zmian – jest to jeden z wymaganych przepisów końcowych, który określa na jakiej zasadzie strony mogą dokonywać zmian w treści kontraktu (oczywiście nigdy nie jednostronnie – sic!). Najczęściej zawarte jest sformułowanie o treści „Zmiany niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności”. Znajduje się ono także w naszym wzorze umowy.
8. Odniesienie do przepisów kodeksu cywilnego – jest to również standardowy zapis, umieszczany pro forma, który ma na celu przypomnienie stronom o fakcie właściwości przepisów KC do tego kontraktu. W przypadku stron będących obywatelami polskimi i umowy zawieranej w Polsce nie ma żadnych wątpliwości co do właściwości prawa ani sądu, o czym poniżej.
9. Oznaczenie właściwości sądu – nie jest to wymóg konieczny, ale znajduje się w naszym wzorze. Pożyczkodawca może zastrzec, że w razie ewentualnego sporu sprawę będzie rozstrzygał sąd właściwy dla jego miejsca zamieszkania. Ma to kolosalne znaczenie w przypadku, gdy jedna strona jest np. z Ustrzyk Dolnych, a druga ze Świnoujścia. Oczywiście przepis brzmiący „Ewentualne spory mogące wynikać w związku z wykonywaniem Umowy będą poddane rozstrzygnięciu sądu właściwego dla ………” można zakończyć równie dobrze „dla Pożyczkobiorcy”, „dla strony pozwanej”, „dla strony pozywającej”.
10. Informacja o ilości egzemplarzy umowy – standardowo przygotowuje się po 1 kopii dla każdej ze stron.
11. Podpisy stron – jak to mawiają Anglicy last but not least, jest to ostatni, ale najważniejszy poza oznaczeniem przedmiotu umowy i stron zapis. Podpisanie dokumentu z konsensualnie ustaloną treścią nadaje mu moc prawną. Zabezpieczeniem dla pożyczkodawcy jest podpis pożyczkobiorcy na jego kopii i vice versa. Wszelkie rozbieżności w treści mogą być poddane ocenie sądu po weryfikacji obu egzemplarzy.

Wzór umowy pożyczki między osobami fizycznymi z odsetkami i ratami

Wzór umowy w PDF – nieedytowalny.pdf

Wzór umowy w DOC – edytowalny.docx

Wzór umowy jest przydatny? Udostępnij – będziemy Ci wdzięczni:

Powyżej przedstawiamy wzór umowy z zapisami nt. spłaty w ratach i wraz z odsetkami. W celu uczynienia z niego wzoru pożyczki nieoprocentowanej lub do spłaty w całości w jednym terminie, należy wykreślić odpowiednie ustępy lub paragrafy. Pomocny, nawet dla pożyczki udzielanej w rodzinie, może się okazać nt. sytuacji finansowej pożyczkobiorcy. Gdy np. dziecku udzielają pożyczki rodzice lub brat pożyczka pieniądze siostrze, należy również wykreślić zapis dotyczący konieczności zapłaty podatku PCC (oczywiście należy pamiętać o tym, by daną pożyczkę zgłosić w celu uniknięcia podatku.

Dodatkowe przydatne zapisy występujące we wzorze DarmoPożyczka.pl

Przydatnym zapisem, który zabezpiecza interesy pożyczkodawcy poprzez określenie warunków wypowiedzenia umowy, jest paragraf o konieczności przedstawienia wszystkich dokumentów obrazujących sytuację pożyczkobiorcy. Chodzi w zasadzie o deklarację pożyczkobiorcy, że stan jego finansów jest dobry. Art. 721 kodeksu cywilnego głosi:

Dający pożyczkę może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki, jeżeli zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienie to nie przysługuje dającemu pożyczkę, jeżeli w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.

Zabezpieczenia przy pożyczaniu między osobami fizycznymi

Dozwolone jest stosowanie następujących zabezpieczeń spłaty pożyczki prywatnej:

• weksel – jest to papier wartościowy, który stanowi zabezpieczenie dla spłaty pożyczki poprzez bezwarunkowe przyrzeczenie spłaty zobowiązania – by był ważny konieczne jest zachowanie odpowiedniej formy i chociaż minimalna wypłacalność dłużnika,
• zastaw rejestrowy – do jego ustanowienia konieczne jest podpisanie umowy zastawu, która jest rejestrowana w sądzie, dotyczyć ona może zbywalnych praw majątkowych, takich jak akcje, udziały w firmach, autorskie prawa majątkowe,
• oświadczenie pożyczkobiorcy o dobrowolnym poddaniu się egzekucji w formie aktu notarialnego – jest to dokument wymagający poświadczenia przez notariusza, podobny do tego, który stosowany jest w umowie najmu okazjonalnego,
• poręczenie osoby trzeciej – oznacza zgodę żyranta na to, że w razie nieskuteczności egzekucji długu z dłużnika, będzie można dokonać ściągnięcia długu z jego majątku lub pensji,
• przewłaszczenie rzeczy ruchomej na zabezpieczenie – np. samochodu, którego właścicielem do czasu spłaty zobowiązania staje się pożyczkodawca – wiąże się to z koniecznością zmiany dokumentów, jednakże jest podstawą tzw. pożyczek pod zastaw auta (najczęściej pożyczkobiorca ma możliwość dalszego korzystania z pojazdu),
• wpis w hipotece nieruchomości przeznaczonej pod zastaw – stosunkowo długotrwałe i kosztowne, ale jednocześnie pewne, zabezpieczenie wymagające zachowania formy aktu notarialnego. Nawet w przypadku, gdy osoba trzeci kupi nieruchomość w dobrej wierze, pierwszeństwo w zaspokojeniu swoich roszczeń ma osoba z wpisem dziale IV księgi wieczystej.

Oprocentowanie pożyczki prywatnej

Maksymalne oprocentowanie pożyczek zarówno udzielanych przez banki, instytucje pożyczkowe, jak i osoby prywatne, określa art. 359 KC. Określa on, że nie może ono przekroczyć w stosunku rocznym dwukrotności odsetek ustawowych. Chodzi o iloczyn 2 * (stopa referencyjna + 3,5 punkta procentowego). Obecnie stopa referencyjna wynosi 0,1%, a więc odsetki ustawowe wynoszą 3,6%. Maksymalne oprocentowanie pożyczki prywatnej nie może przekroczyć obecnie 7,2%.

Podatki od pożyczki

Podatki są nieodłączną częścią pożyczania między osobami prywatnymi. Kto je płaci? Istnieją 2 typy podatków, jeden zobowiązany jest zapłacić dający pożyczkę, drugi biorący. Z podatku dochodowego zwolnione są pożyczki udzielone bezpłatnie, z podatku PCC natomiast pożyczki udzielone w gronie najbliższej rodziny.

Podatek dochodowy ryczałtowy – 19%

Weź promocyjną pożyczkę w Vivus.pl na 61 dni za darmo!

Tym podatkiem, liczonym od kwoty odsetek obarczony jest pożyczkodawca. Zarabia on na pożyczonym kapitale, więc jest zobowiązany rozliczyć się z urzędem skarbowym. Załóżmy, że pożyczył 1000 złotych pożyczkobiorcy na okres 1 roku, a jego zysk wyniósł 72 zł zgodnie z obowiązującym maksymalnym oprocentowaniem. 19% z 72 zł to 13,68 zł. Po zaokrągleniu do 0,5 zł wychodzi, że należy urzędowi podatek to 14 zł.

Podatek PCC – 0,5%

Podatkiem PCC w wysokości 0,5% jest obarczony pożyczkobiorca. Należność liczy się od kwoty pożyczki lub określonej w umowie wartości rzeczy oznaczonej. Obowiązki związane z PCC określa ustawa z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. Obliczony podatek należy zapłacić w określonym przez ustawodawcę terminie – 14 dni od momentu powstania obowiązku podatkowego. W tej sytuacji mowa o momencie podpisania umowy o pożyczkę.

W przypadku nieopłacenia podatku PCC, należy się spodziewać, że gdy dojdzie do kontroli urzędników skarbowych, może zostać naliczony podatek sankcyjny w wysokości 20% wartości pożyczki.

Pożyczka w rodzinie bez podatku – o czym pamiętać?

Pożyczki w rodzinie mogą być nieoprocentowane, czyli niezobowiązujące biorącego do zapłaty odsetek. Są też pod pewnymi warunkami zwolnione z podatku 0,5% na mocy art. 9 pkt 10 lit. b ustawy o PCC. Mowa tutaj o pieniądzach pożyczanych pomiędzy rodzicami a dziećmi, między rodzeństwem, a także między dziadkami a wnukami oraz np. macochą a pasierbem. Żeby jednak zwolnienie było skuteczne, należy dopełnić pewnych formalności:

• złożyć deklarację dostępną w postaci druku PCC-3 do urzędu skarbowego w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy,
• do deklaracji dołączyć potwierdzenie otrzymania pieniędzy przez pożyczkobiorcę na swój rachunek osobisty w banku, SKOK-u lub odbiór pożyczki poprzez przekaz pocztowy.

W przypadku braku zachowania jednej z powyższych form odbioru pożyczki od rodziny, podatek PCC jest także obowiązkowy. Jeżeli się go nie uiści, należy liczyć się z podatkiem sankcyjnym w postaci 20% wartości pożyczki.

Przeczytaj też: Jak bezpiecznie pożyczyć pieniądze znajomym lub rodzinie? Jak upomnieć się o zwrot?

Pożyczka udzielona w euro, funtach lub dolarach

W przypadku pożyczek udzielanych w obcych walutach (twardych lub miękkich) pojawia się pytanie czy można je spłacić w złotówkach. Prawo pozwala na taki zabieg chyba, że ustawa, orzeczenie sądu, które dotyczy zobowiązania lub konkretna umowa zastrzega, że zwrot ma nastąpić w dolarach, euro lub franku szwajcarskim. Do obliczenia kwoty należnej wierzycielowi stosuje się jako przelicznik – kurs średni Narodowego Banku Polskiego z dnia wymagalności pożyczki.

Kiedy umowa pożyczki jest nieważna?

Zarówno w przypadku pożyczek prywatnych, jak i tych udzielanych przez instytucje finansowe istnieje szereg zasad, których złamanie może skutkować nieważnością pożyczki:

• dokument zawiera błędy formalne – występuje błędne imię i nazwisko lub PESEL lub dane pożyczkodawcy lub brakuje podpisu chociaż jednej ze stron,
• brak zgody współmałżonka na wzięcie pożyczki – w przypadku wspólnoty majątkowej,
• dokument jest niezgodny z obowiązującym prawem – np. zawiera klauzule abuzywne, które są publikowane przez UOKiK lub koszty pożyczki opiewają na zbyt wysoką kwotę,
• zabezpieczenie spłaty pożyczki jest zbyt wysokie – mowa o sytuacji, w której wymagało się od klienta zabezpieczenia na nieruchomości wartej np. 100 tysięcy złotych dla pożyczki w kwocie 10 tysięcy.
• pożyczka została przyznana osobie ubezwłasnowolnionej – ludzie nieposiadający pełnej zdolności do czynności prawnych, a więc osoby ubezwłasnowolnione lub między 13 a 18 rokiem życia nie mogą zaciągnąć kredytu ani pożyczki.

Jeżeli zachodzą powyższe przesłanki, można z łatwością podważyć umowę pożyczki. Zachęcamy przede wszystkim do czytania do ramowych wzorów umowy, zwłaszcza dotyczących pożyczek pozabankowych, ponieważ są one dłuższe i łatwo można przeoczyć jakiś zapis. Firmy prezentowane w serwisie DarmoPożyczka.pl to sprawdzone podmioty, które działają na polskim rynku od dawna. Jednocześnie, każdy z nich jest zarejestrowany w Rejestrze Instytucji Finansowych prowadzonych przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Przeczytaj też: Przekazanie majątku – 3 sposoby – testament/spadek, darowizna i umowa dożywocia

Przedawnienie umowy pożyczki

Przedawnieniu pożyczek, kredytów i długów (Przeczytaj!) poświęciliśmy oddzielny artykuł w naszym serwisie. Warto jednak zwrócić uwagę na ten aspekt w poniższym artykule ze względu na odmienne zasady przedawnienia pożyczek prywatnych. W ostatnim czasie zaszły zmiany okresów przedawnień dla roszczeń z 10 lat na 6 lat, z tymże przypada on na ostatni dzień szóstego roku. Norma zawarta jest w art. 118 Kodeksu cywilnego. Obowiązujący w nim okres 6 lat dotyczy roszczeń powstałych po 1.01.2019 r. Te, które dotyczą okresu wcześniejszego, przedawnią się najpóźniej 31.12.2024 roku.

Dla porównania, przedawnienie pożyczki, zaciągniętej w chwilówkach i instytucjach pożyczkowych, przedawnia się po upływie 3 lat.