Znajomość pojęć związanych z umowami kredytowymi jest bardzo ważna. Dzięki temu ma się świadomość, kiedy pożyczkobiorcę czy też kredytobiorcę chroni dana ustawa, a kiedy umowa jej nie podlega. Wiele umów bankowych podlega pod ustawę prawo bankowe. Umowy darmowej pożyczki czy pożyczki gotówkowej podlegają osobnemu aktowi prawnemu – ustawie o kredycie konsumenckim. Warto poznać charakterystykę owej umowy, co powinna zawierać i jakie obowiązki musi spełnić pożyczkodawca, zanim zdecyduje się na jej podpisanie.
Kredyt konsumencki – czym jest? Rodzaje
Niewątpliwie podstawowa definicja kredytu konsumenckiego jest prosta, gdyż jest to umowa pożyczkowa lub kredytowa zawierana przez konsumenta w banku lub instytucji pozabankowej, która podlega ustawie o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku.
Ponieważ prawo nie działa wstecz, umowy zawarte przed tą datą nie podlegają tej ustawie. Czy zatem wszystkie kredyty i pożyczki, czy też chwilówki można określić tym mianem? Otóż nie. Przede wszystkim kredyt konsumencki to taki, który jest zaciągany w banku lub instytucji pozabankowej przez osobę fizyczną na użytek własny. Zatem nie podlegają pod to miano wszelkie kredyty udzielane na potrzeby działalności gospodarczej.
Dodatkowo, kwota kredytowania nie może przekroczyć 255 550 zł lub równowartości tej kwoty w walucie obcej. Jeśli w przypadku danej pożyczki czy kredytu nie są naliczane żadne dodatkowe opłaty, nie jest to umowa kredytu konsumenckiego. Tak jest w przypadku popularnych chwilówek online dla nowych klientów, w przypadku których konsument spłaca dokładnie tę samą kwotę, którą pożyczył.
Rodzaje umów o kredyt konsumencki
W ustawie występuje enumeracja, czyli dokładnie wyliczenie rodzajów umów o kredyt konsumencki. Wśród nich wymieniono m.in.:
- umowę pożyczki,
- umowę kredytu podlegającą pod ustawę prawo bankowe (do kwoty wskazanej w ustawie kredytu konsumenckiego na własny użytek),
- umowa kredytu odnawialnego,
- umowa o kredyt, gdy zobowiązanie zaciąga instytucja finansowa u osoby trzeciej, a konsument zwraca środki instytucji finansowej,
- umowę o odroczenie terminu dokonania zapłaty.
Przeczytaj też: Nie mogę spłacić chwilówki – sposoby na oddłużenie
Umowa kredytu konsumenckiego – co powinna zawierać?
Każda umowa o kredyt konsumencki musi być we właściwy sposób skonstruowana, a punkty stałe, które powinny w niej się znaleźć zapisane, są wymienione w ustawie. Formularz informacyjny dotyczący umowy pożyczki to obowiązkowe informacje jakie kredytodawca czy pożyczkodawca musi udostępnić kredytobiorcy lub pożyczkobiorcy na temat warunków udzielenia finansowania.
Chodzi o to, by konsument miał wszystkie dane dotyczące pożyczki czy kredytu i mógł je porównać z innymi ofertami przed podjęciem decyzji. Trzeba oczywiście zaznaczyć, że umowa zabezpiecza interesy zarówno kredytobiorcy, jak i kredytodawcy.
Punkty stałe każdej umowy
Wśród obowiązkowych pozycji, które kredytodawcy muszą umieścić we własnych wzorach, znajdziemy:
- dane kredytobiorcy/pożyczkobiorcy i dane kredytodawcy lub pożyczkodawcy,
- czas obowiązywania umowy o kredyt konsumencki (musi zatem zostać zapisana data zawarcia umowy oraz termin spłaty pierwszej i ostatniej raty),
- rodzaj kredytu oraz termin i sposób jego wypłaty,
- oprocentowanie kredytu oraz podane warunki jego zmiany,
- poziom RRSO, a także całkowita kwota do zapłaty wraz z odsetkami, prowizją i innymi opłatami,
- rodzaje i wysokość dodatkowych opłat, czyli np. prowizji i marży,
- sposób i terminy spłaty kredytu – rozpisane terminy spłaty poszczególnych rat,
- konsekwencje opóźnień w płatnościach i niespłacania zobowiązania finansowego,
- w jaki sposób kredyt może być zabezpieczony, a także informacja dotycząca ubezpieczenia spłaty kredytu,
- w jaki sposób można wypowiedzieć umowę kredytu konsumenckiego, jakie są warunki i skutki,
- uwzględnienie informacji o prawie do przedterminowej spłaty, a także opłatach z tym związanych.
Przeczytaj też: Klauzule niedozwolone w umowach kredytowych i pożyczkowych – przykłady
Prawo do odstąpienia od umowy
Każdy kredytobiorca posiada prawo do odstąpienia od umowy kredytu konsumenckiego w terminie 14 dni od jej zawarcia, bez podawania przyczyny. Można wykorzystać wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Dokument należy przesłać listem poleconym, za potwierdzeniem odbioru. Jeśli mija ów termin, kredytobiorca może także wypowiedzieć umowę, przy czym tu musi liczyć się ze skutkami takiej decyzji, czyli dodatkowymi kosztami.
Przeczytaj też: Kredyt konsumpcyjny a konsumencki – czym jest? Rodzaje i cel przeznaczenia
Wcześniejsza spłata kredytu konsumenckiego – zasady z ustawy
Nierzadką praktyką jest wcześniejsza spłata lub nadpłata kredytów. Można je nadpłacać, a także spłacać przed ustalonym końcowym terminem. Ustawa o kredycie konsumenckim w art. 49 przewiduje to na jakich zasadach można dokonać wcześniejszego zwrotu. Wcześniejsza spłata wiąże się z możliwością uzyskania zwrotu prowizji bankowej z kredytu i innych poniesionych kosztów, dotyczących okresu, o który został skrócony czas obowiązywania umowy.
Prowizja od wcześniejszej spłaty może być zawarta w umowie. Warunkiem jest tu czas spłaty zobowiązania przypadający na okres, w którym stopa oprocentowania kredytu jest stała. Kwota spłacanego w okresie kolejnych dwunastu miesięcy kredytu musi być też wyższa niż trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w danym roku.
Przeczytaj też: Kredyt a pożyczka – czym się różnią według prawa? Kto udziela?
Ponadto, prowizja nie może przekraczać 1% spłacanej części kredytu, gdy okres między datą wcześniejszej spłaty, a terminem spłaty zawartym w umowie jest dłuższy niż rok. Jeśli okres ten nie przekracza roku, prowizja może wynieść do 0,5% spłacanej części kredytu.
Co więcej, prowizja nie może przekroczyć wysokości odsetek, jakie kredytobiorca miałby zapłacić w okresie między spłatą kredytu przed terminem, a faktycznym, zawartym w umowie terminem spłaty. Nie może przekroczyć też kwoty bezpośrednich kosztów kredytodawcy związanych ze spłatą. Każdy kredytodawca zobowiązany jest do rozliczenia kredytu z kredytobiorcą w terminie 14 dni od wcześniejszej spłaty – o tym mówi artykuł 52 ustawy.
Zostaw komentarz