Program Rodzina 500 plus wszedł w życie 1. kwietnia 2016 r. Jest on sztandarowym wsparciem socjalnym dla rodzin, wprowadzonym przez obecną partię rządzącą. Początkowo wsparcie 500 zł obowiązywało dopiero od drugiego dziecka, wyjąwszy z tego osoby w trudnej sytuacji materialnej. Obecnie przyznawane jest ono dla każdego dziecka. Kwota nie jest wysoka, jednak pokrywa część wydatków związanych z zaspokojeniem potrzeb życiowych dzieci. Czym jest dokładnie popularnie zwane „500+” i jak złożyć wniosek na pierwsze dziecko?
- W maju 2023 pojawił się niespodziewany (a może wręcz wymuszony galopującą inflacją) zwrot ws. wysokości świadczenia o nazwie Rodzina 500+. Na konwencji programowej partii rządzącej, prezes Jarosław Kaczyński zapowiedział pod pewnymi warunkami wprowadzenie zmian w programie. 500 złotych na każde dziecko ma zostać podwyższone do kwoty 800 złotych od roku 2024. Oczywiście pod warunkiem, że u władzy utrzyma się partia Prawo i Sprawiedliwość. Więcej na ten temat piszemy w artykule „Program Rodzina 800 plus – od kiedy? Zmiany w świadczeniach na każde dziecko„.
Spis treści
Czym jest świadczenie Rodzina 500+?
Jeszcze w 2015 r. wydatki państwa na rzecz rodzin wyniosły 1,78% Produktu Krajowego Brutto (PKB). W roku 2017 wskaźnik ten wzrósł do poziomu 3,11% PKB. Obok wątpliwego wpływu na samą rozrodczość, większość ekonomistów zauważa znaczenie świadczenia dla poprawy warunków socjalnych polskich dzieci. Świadczenie „Rodzina 500+” to nieopodatkowana kwota 500 zł na każde dziecko udzielane bez względu na dochody uzyskiwane przez rodzinę. Kryterium dochodowe dla wypłaty kwoty na pierwsze dziecko, przestało obowiązywać od 1. lipca 2019 roku. Ze świadczenia mogą korzystać wszystkie dzieci do ukończenia 18 roku życia.
Świadczenie 500 plus jest wolne od zajęcia przez komornika, podobnie jak wszystkie inne świadczenia wychowawcze, tj. świadczenie rodzicielskie tzw. „kosiniakowe”, Wyprawka 300 plus czy też alimenty lub inne tj. 500 plus dla niepełnosprawnych dorosłych.
Podstawowe cele programu 500+
Projekt Rodzina 500+ to jeden z elementów polityki prorodzinnej i socjalnej, mającej na celu:
- zwiększenie dzietności,
- ograniczenie ubóstwa i ulżenie rodzinom w kłopotach finansowych,
- skuteczna inwestycja w rodzinę i podwyższenie wynagrodzeń.
Program 500+ przyczynił się wydatnie do zminimalizowania nierówności między dziećmi w rodzinach o niskich i wysokich dochodach.
Jak wyglądało 500+ na pierwsze dziecko w okresie: 04.2016 r. do 07.2019 r.?
Program 500+ wprowadzono po wyborach parlamentarnych 2015 roku, kiedy partia Prawo i Sprawiedliwość zaczęła samodzielnie rządzić. Zgodnie z jego założeniami zaczęto wypłacać świadczenie wychowawcze w kwocie 500 zł na drugie i kolejne dzieci oraz także na pierwsze w rodzinach najbiedniejszych. Początkowo, świadczenie na pierwsze dziecko otrzymywały osoby samotne i rodziny, u których dochód miesięczny nie przekraczał 800zł brutto na członka rodziny.
Jednym z celów ustawy był wzrost współczynnika dzietności, który w 2014 roku wynosił zaledwie 1,33. W 2018 roku, czyli 2 lata po wprowadzeniu 500+ wynosił zaledwie 1,435.
Od samego początku polskojęzyczne media z kapitałem zagranicznym i większość opozycji były przeciwne, a co najmniej sceptyczne wobec programu, przekonując, że nie będzie środków na jego realizację. Część z posłów – z Kukiz ’15 i PSL głosowało za przyjęciem projektu.
Uprawnionych do świadczenia zostało 2,5 mln rodzin, co dało liczbę 3,8 mln dzieci objętych wsparciem finansowym. Przedłużono także urlopy macierzyńskie. Celem nadrzędnym koalicji rządzącej stała się także kwestia powstrzymania emigracji ludzi młodych.
Jak złożyć wniosek o świadczenie 500 plus przez internet i tradycyjnie?
Warunkiem otrzymania świadczenia 500+ jest złożenie wniosku o jego przyznanie. Obecnie takie wnioski takie można składać online:
- przez kanał bankowości elektronicznej,
- portal Emp@tia,
- lub portal PUE ZUS.
Natomiast od 1 sierpnia 2019 r. wniosek o wypłatę 500+ składa się tradycyjnie tylko w urzędzie gminy lub miasta, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o to świadczenie. Wniosek może zostać złożony także osobiście lub listownie poprzez pocztę. Wnioski o 500+ rozpatrywane są szybko i sprawnie.
Wniosek o wypłatę świadczenia 500 plus nosi nazwę:
Czas na złożenie wniosku
Rodzice nowo narodzonych dzieci mają trzy miesiące na złożenie wniosku i świadczenie otrzymają z wyrównaniem od dnia narodzin dziecka. Nowelizacja ustawy wydłuża do 31. maja 2021 r. pierwszy okres na jaki zostanie przyznane świadczenie wychowawcze.
Koszty programu 500+
Program obejmuje swoim wsparciem 3,8 mln dzieci. Od początku funkcjonowania do końca listopada 2019 r. do rodzin trafiło w sumie 92 mld zł. Program wydaje się optymalny. W budżecie państwa na 2020 rok zarezerwowano na ten cel 40 mld złotych. Świadczenia są wypłacane na bieżąco.
Koszt Programu 500+ zależy bezpośrednio od ilości dzieci znajdujących się w przedziale 0 – 17 lat. Świadczenie nie jest waloryzowane tak jak np. emerytury, więc wraz z występującą w Polsce inflacją, jego wartość systematycznie spada. Nie bez powodu wielu rodziców szuka możliwości uzyskania pożyczki na 500+ i alimenty.
Świadczenie 500+ w 2021 r.
W 2021 r. obowiązywać będzie roczny docelowy okres świadczeniowy. Wnioski o świadczenie 500+ należy składać w następujących terminach:
- od 1 lutego 2021 r. – dla wniosków składanych drogą elektroniczną,
- od 1 kwietnia 2021 r. – dla wniosków składanych w formie papierowej.
Powyższe terminy będą obowiązywały również dla świadczenia Dobry Start. Oznacza to, że rodzice będą mogli ubiegać się o oba świadczenia w tym samym terminie.
Od 2021 r. ma obowiązywać nowy okres świadczeniowy dla 500 plus. Prawo do świadczenia wychowawczego będzie ustalane na okres od 1. czerwca do dnia 31. maja roku następnego.
Zmiana ta wynika z nowelizacji ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, która obowiązuje od 1. lipca 2018 r. Przepisy przejściowe wydłużają ten okres świadczeniowy do 31. maja 2021 roku dla wniosków złożonych od lipca 2019 r. Wynika z tego, że osoby, które w ubiegłym roku składały wniosek o wsparcie, w tym roku nie muszą już tego robić.
W 2021 r. pierwsze wnioski o świadczenie wychowawcze 500+ rodzice będą mogli składać już w lutym. Nowe terminy związane są ze zmianą okresu świadczeniowego. Rada Ministrów może zwiększyć wysokość tej kwoty w każdym momencie, w drodze rozporządzenia. Uwzględniono by przez to prognozowany wskaźnik inflacji przyjęty w ustawie budżetowej na dany rok kalendarzowy.
Przeczytaj też: Świadczenie wychowawcze 2021 – co to jest? Ile wynosi? Jak wypełnić wniosek? Wzór
Czy Rodzina 500+ to program tylko socjalny? Dane dotyczące urodzeń w latach 2016-2020
Najbardziej obiektywną miarą skuteczności polityki rodzinnej jest wskaźnik dzietności. W 2015 roku współczynnik dzietności wyniósł 1,289. W 2018 r. to już 1,435 czyli nieco wyższy niż przed wprowadzeniem programu 500+. W pewnej grupie mediów dużo mówi się o tym, że dzięki funkcjonowaniu programu 500+ Polacy częściej decydują się na drugie i kolejne dziecko w rodzinie. Oczywiście przekaz ten dotyczył lat wzrostu gospodarczego w Polsce w latach 2015-2019, a na to też trzeba wziąć na to poprawkę. Najlepiej jednak spojrzeć na liczby bezwzględne poniżej.
Wyraźnie widać, że począwszy od roku 1999, przyrost naturalny, czyli różnica między urodzeniami a zgonami była w Polsce ujemna. Wzrost liczby urodzeń nastąpił dopiero w latach 2007 – 2011, podczas gdy liczba zgonów rośnie w umiarkowanym tempie. Na lata 2017-2019, czyli czas, w którym należałoby się spodziewać efektu 500+ ilość nowych urodzeń jest na niskim w stosunku do lat 2007-2011 poziomie. Nawet lata ’90 jawią się jak z innej galaktyki.
W porównaniu do roku 2015, 2017 rok przyniósł wzrost urodzeń drugiego dziecka w rodzinie z 37,6 % do 40,1%, a trzecich i kolejnych dzieci -z 14,8 do 16,9 %. W 2017 roku urodziło się o 8,8 tys. więcej trzecich i kolejnych dzieci w rodzinach.
Z drugiej strony, jednocześnie ubywa w Polsce kobiet w wieku rozrodczym w grupie 29-39 lat. W grupie tej rodzi się bowiem 95% dzieci. Liczba kobiet w tym wieku spada corocznie o około 150 tysięcy. Wynika to z procesu starzenia się kobiet urodzonych na przełomie lat 70-, a teraz już i 80-tych. Jest to naturalny proces demograficzny, który będzie utrzymywał się przez kilka następnych lat. Stąd wnioski o efektywności rządowych programów mogą być błędne, zważywszy, że spadek liczby kobiet w wieku rozrodczym w okresie 2016 – 2019 wyniósł ponad 300 tysięcy.
Przeczytaj też: Karta Dużej Rodziny 2022 – zasady zniżek i lista partnerów – jak złożyć wniosek?
To jak duży byłby spadek liczby urodzeń, gdyby nie wprowadzono programu Rodzina 500+ pozostaje sferą domysłów. Jednak nie w dokładaniu pieniędzy leży rozwiązanie problemów dotyczących płodności i chęci do zakładania rodzin przez Polaków.
Powyższe informacje były pomocne? Podziel się nimi ze swoimi znajomymi.
Na czworo dzieci otrzymujemy znaczne wsparcie.Dobry czas dla Polski