Średnia krajowa to wskaźnik makroekonomiczny uwzględniający dochody obywateli, a co za tym idzie ich poziom zamożności. Poza określeniem przeciętnego wynagrodzenia w Polsce, charakteryzuje on poziom rozwoju gospodarki danego kraju. Kwota średniego wynagrodzenia podawana jest zwykle w wysokości brutto. Instytucją odpowiedzialną za wyliczenia w Polsce jest Główny Urząd Statystyczny (GUS). Ile wynosi średnia pensja? Jak ta wartość kształtuje się brutto, a jak netto? Ile średnio zarabiają Niemcy, Anglicy czy Czesi?
Poniższy artykuł ukazał się w coponiedziałkowym cyklu #praca i kariera, w ramach którego wyjaśniamy naszym czytelnikom hasła z zakresu HR, rekrutacji, rynku zatrudnienia w Polsce. Zapraszamy do zapoznania się z informacjami nt. tego jak napisać CV, list motywacyjny (darmowy wzór), jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej.
Średnia krajowa w Polsce w 2023 roku – brutto i netto
Według najświeższych danych z 04.2023, średnia krajowa w sektorze przedsiębiorstw w marcu 2023 roku wyniosła 7508,34 zł brutto. Jest to wzrost 12,6% rok do roku. A dla porównania, w marcu 2021 roku było to z kolei 5568,82 zł brutto.
Dane za 2022 rok w sektorze przedsiębiorstw wskazują wartość 6346,15 zł brutto. Był to wzrost o 934,7 zł w stosunku do roku 2020, kiedy przeciętne wynagrodzenie wynosiło 5411,45 zł brutto.
Średnia krajowa w sektorze przedsiębiorstw netto, na tzw. rękę w 2022 roku wyniosła 4656 zł, a w marcu 2023 roku już 5449 złotych.
Jak wyliczana jest średnia krajowa?
Średnia krajowa jest obliczana jako suma wynagrodzeń całkowitej liczby pracujących, podzielona przez liczbę pracujących zawodowo. Wskaźnik ten jest istotny dla rozwoju gospodarki. Gdy średnia krajowa jest wyższa, wtedy więcej jest zasiłków, składek i opłat uiszczanych przez ludzi, co pozytywnie oddziałuje na rozwój całej gospodarki. Zwykle wzrost średniego wynagrodzenia jaj to miało miejsce w 2020 roku, powoduje wzrost wpłaconych składek ZUS.
Przy wyliczaniu średniej krajowej bierze się pod uwagę:
- honoraria wynikające z umowy o pracę,
- dochody brutto,
- udziały w zysku,
- wypłacone premie,
- kwoty otrzymane za nadgodziny.
Średnia krajowa w gospodarce narodowej
Średnia krajowa w sektorze przedsiębiorstw uwzględnia jedynie przedsiębiorstwa zatrudniające ponad 9 osób. Taki wskaźnik nie uwzględnia więc sytuacji wszystkich Polaków. Z tego powodu GUS podaje także dane o przeciętnym wynagrodzeniu w gospodarce narodowej, aktualizowane jeden raz w roku.
Najnowsza aktualizacja miała miejsce 9. lutego 2021 roku. Podane przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej za 2020 rok to kwota 5167,47 zł brutto, oznacza to wzrost w stosunku do 2019 roku o 249, 30 zł.
Średnia krajowa w sektorze przedsiębiorstw za 2020 rok | Średnia krajowa w gospodarce narodowej za 2020 rok | |
Brutto | 5411 zł | 5167 zł |
Netto (na rękę) | 3903 zł | 3731 zł |
Przedstawione powyżej dane określają średnie wartości dla całej Polski.
Przeczytaj też: Minimum socjalne 2023 i egzystencji w Polsce – co to jest? Kwota granicy ubóstwa
Średnia pensja w gospodarce narodowej w poszczególnych województwach
Średnia krajowa różni się w zależności od miasta czy województwa. W poszczególnych województwach istnieją wyraźne różnice w zarobkach Polaków. Fakt ten ilustrują następujące dane z 2018 roku:
Województwo | Średnie wynagrodzenie |
---|---|
Zachodniopomorskie | 5 012 zł brutto |
Pomorskie | 5 831 zł brutto |
Warmińsko-Mazurskie | 4 342 zł brutto |
Podlaskie | 3 929 zł brutto |
Lubuskie | 4 043 zł brutto – Gorzów Wlk. 4 121 zł brutto – Zielona Góra |
Wielkopolskie | 5 406 zł brutto |
Kujawsko-Pomorskie | 4 258 zł brutto – Bydgoszcz 4 607 zł brutto – Toruń |
Mazowieckie | 6 155 zł brutto |
Lubelskie | 4 509 zł brutto |
Dolnośląskie | 5 156 zł brutto |
Łódzkie | 4 604 zł brutto |
Opolskie | 4 611 zł brutto |
Śląskie | 5 672 zł brutto |
Małopolskie | 5 287 zł brutto |
Świętokrzyskie | 4 029 zł brutto |
Podkarpackie | 4 794 zł brutto |
Jednym z problemów przy ustalaniu średniej krajowej jest fakt, że dane GUS wyraźnie zawyżają Polacy najlepiej zarabiający. Należy zauważyć, że około 50% ludzi zatrudnionych na polskim rynku pracy zarabia znacznie mniej niż wynosi przeciętne wynagrodzenie. Mediana znajduje się więc znacznie niżej niż wartość średniej.
Przeczytaj też: Pierwsza pożyczka za darmo – ranking darmowych chwilówek online
Wpływ pandemii na średnią krajową
Pandemia skutkowała już do tej pory kilkumiesięcznym spadkiem wysokości średniej krajowej, jednak dotychczas sytuacja wracała regularnie do normy. Dalsze spowolnienia gospodarcze są możliwe w przypadku reakcji rządów na rozszerzającą się okresowo epidemię.
Przedłużanie lockdownów na pewno nie pomoże w wyjściu na prostą. Skutkuje to zwykle ograniczoną możliwością sprzedaży dóbr i zrywaniem łańcuchów dostaw. Może to skutkować także obniżeniem wynagrodzeń lub zwolnieniami pracowników. Te negatywne trendy oficjalnie stara się powstrzymać rząd wprowadzając kolejne pakiety pomocy, jednak zdaniem wielu komentatorów środki nie są dobrze dystrybuowane.
Zgodnie z prognozą Centrum Badania Opinii Publicznej (CBOS) podstawowe potrzeby życiowe w Polsce można sobie zabezpieczyć przy wynagrodzeniu brutto nie niższym niż 1467 zł miesięcznie na osobę w gospodarstwie domowym.
Przeczytaj też: Płaca minimalna 2023 – ile wynosi polska najniższa krajowa pensja i stawka godzinowa? Brutto i netto
Prognoza zarobków na najbliższe lata
Prognozuje się, że wynagrodzenia w Polsce na tle świata będą systematycznie wzrastały. Przewiduje się, że sporo czasu upłynie zanim zbliżymy się do poziomu krajów najbardziej rozwiniętych.
W 2020 roku zarobki w Polsce nadal wynosiły jedynie połowę średniego wynagrodzenia w USA. Przewiduje się, że w bieżącej dekadzie osiągniemy poziom 2/3 pensji w USA. Dynamika wzrostu pensji w Polsce w ciągu kolejnych dekad będzie większa niż w Chinach, Meksyku czy Hiszpanii. Dla pracowników to dobra wiadomość – ich pensje w Polsce będą wtedy systematycznie rosły.
Przeczytaj też: Pożyczki bez dochodów – dla bezrobotnych bez zaświadczeń o zarobkach
Średnia krajowa w Polsce na przestrzeni lat
Od wielu lat przeciętne wynagrodzenie w Polsce praktycznie cały czas rośnie. Oto dane za ostatnie 12 lat:
Rok | Wartość |
2020 | 5167,47 zł brutto |
2019 | 4918,17 zł brutto |
2018 | 4585,03 zł brutto |
2017 | 4271,51 zł brutto |
2016 | 4047,21 zł brutto |
2015 | 3899,78 zł brutto |
2014 | 3783,46 zł brutto |
2013 | 3650,06 zł brutto |
2012 | 3521,67 zł brutto |
2011 | 3399,52 zł brutto |
2010 | 3224,98 zł brutto |
2009 | 3102,96 zł brutto |
Więcej statystyk z poprzednich lat znajdą Państwo u źródła: https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/wskazniki/przecietne-wynagrodzenie-w-latach.
Przeczytaj też:
Przeciętne wynagrodzenie w Europie – Niemczech, Norwegii, USA, Ukrainie
Obecne zarobki w Polsce wynoszą około 865 euro. Jednak aż w 10 europejskich krajach przeciętne zarobki są ponad dwa razy wyższe, a w niektórych przypadkach nawet ponad trzy razy wyższe niż u nas. Oto niektóre dane europejskie:
Kraj | Średnia za 2020 rok |
Luksemburg | ponad 3400 euro |
Dania | 3200 euro |
Irlandia | 2500 euro |
Finlandia | 2500 euro |
Szwecja | 2400 euro |
Niemcy | 2300 euro |
Wielka Brytania | 2300 euro |
Francja | 2200 euro |
Belgia | 2100 euro |
Holandia | 2100 euro |
Włochy | 1800 euro |
Austria | 1800 euro |
Hiszpania | 1800 euro |
Cypr | 1600 euro |
Słowenia | 1100 euro |
Estonia | 1100 euro |
Nieco mniej, ale nadal sporo więcej niż w Polsce, zarabia się w krajach takich jak: Włochy, Austria, Hiszpania (w każdym z nich około 1800 euro) czy też Cypr (tu około 1600 euro). Na Słowenii czy w Estonii to kwota około 1100 euro. Podobnie natomiast jak u nas (po przeliczeniu na euro) zarabia się w Grecji, Chorwacji czy Słowacji.
Średnia płaca na Ukrainie wynosi ok. 600 zł i jest porównywalna ze średnią płacą w Rosji. Według Forbesa pięciu rosyjskich oligarchów zgromadziło w 2019 roku o 46% środków więcej niż kwota depozytów, którą udało się odłożyć w bankach wszystkim obywatelom Rosji.
Wahania przeciętnego wynagrodzenia netto w 2020 roku podczas pandemii
W ciągu ostatniej dekady średnia pensja w Polsce miała tendencję wzrostową. Jednak w 2020 roku, ze względu na pandemię nastąpiło chwilowe wyhamowanie tego wzrostu. Średnia krajowa spadła z poziomu 5489,21 zł w marcu do kwoty 5285 zł w kwietniu. W maju nastąpił jej dalszy spadek do kwoty 5119,94 zł brutto.
W czerwcu i lipcu 2020 zanotowano wzrosty średniej krajowej odpowiednio do kwot 5286 zł i 5382 zł. W październiku była to już kwota 5458,88 zł. Jeśli chodzi o średnie wynagrodzenie miesięczne, to prawdziwie rekordowy był grudzień 2020 roku, kiedy wyniosło ono 5973,75 złotych brutto.
Zostaw komentarz