Kredyt a pożyczka – czym się różnią według prawa? Kto udziela?

W świadomości przeciętnego zjadacza chleba słowa kredyt i pożyczka funkcjonują naprzemiennie i w potocznym rozumieniu są tożsame. W rzeczywistości jednak oba terminy dotyczą zupełnie odmiennych form produktu finansowego. Kto może udzielić kredytu, a kto pożyczki? Czym się one różnią i czy wynikają z tego jakieś konsekwencje dla potrzebujących wsparcia finansowego? Czy umowy obu produktów finansowych muszą być spisane na piśmie?

Kto może udzielać pożyczki, a kto kredytu?

Podstawowym rozgraniczeniem między obydwoma produktami jest to, że kredytu zawsze udziela bank. Pożyczki przyznają zarówno banki, jak i instytucje pożyczkowe spisane w rejestrze prowadzonym przez Komisję Nadzoru Finansowego czy też osoby fizyczne. Kwestię kredytu i pożyczki regulują w Polsce przepisy innego prawa. W przypadku kredytów jest to ustawa prawo bankowe i ustawa o kredycie konsumenckim z 2011 roku, a w przypadku pożyczek ta druga i po prostu kodeks cywilny.

Kredyt – co mówi ustawa?

Kredyt nie jest tym samym produktem finansowym co pożyczka i wynika to w sposób oczywisty z ustawodawstwa naszego kraju. Pierwsze z narzędzi finansowych, czyli kredyt jest regulowany przez wspomniane Prawo bankowe.

Według jego zapisów umowa kredytowa to potwierdzona pisemnie sytuacja, w której bank (strona pożyczająca pieniądze) przekazuje kredytobiorcy (strona korzystająca z pieniędzy) środki finansowe w określonej w umowie wysokości na określony czas. Ponadto kredytobiorca zobowiązuje się w umowie do spłaty użyczonych środków w ratach wraz z ustalonymi odsetkami oraz do zapłaty prowizji bankowi za fakt udzielenia kredytu.

Do udzielania kredytów upoważnione są przy tym jedynie instytucje bankowe, w polskich warunkach banki oraz SKOK-i, a podstawą do przyznania kredytu jest wypełniony i złożony na piśmie formalny wniosek kredytowy wraz z wymaganymi załącznikami i dokumentacją. Umowa kredytowa musi być zawierana na piśmie, a w niej oprócz danych banku oraz klienta muszą znaleźć się wszystkie informacje dotyczące kredytu:

• kwota,
• oprocentowanie i wysokość prowizji,
• warunki oraz tryb spłaty,
• okres kredytowania.

Przeczytaj też: Większa pożyczka – jak zwiększyć szanse na otrzymanie wyższej kwoty?

Pożyczka – czym się charakteryzuje?

Pożyczki są regulowane przez kodeks cywilny i jest to diametralna różnica. Zapisy mówią bowiem, że nie tylko instytucja finansowa może udzielać pożyczek, ale także osoba fizyczna. Ponadto definicja pożyczki zawiera nie tylko środki pieniężne, ale i rzeczy (np. samochód), a warunkiem możliwości ich pożyczania jest określenie tych rzeczy jako należących do pożyczkodawcy.

Ponadto umowa pożyczki nie musi być zawarta na piśmie, podczas gdy kredytu już tak. W zgodzie z prawem pożyczki o wartości poniżej 1000 zł mogą być zawierane w formie umowy ustnej, a poniżej 500 zł prawo nie wymaga żadnej umowy.

Przeczytaj też: Kiedy i dlaczego nie warto brać kredytu czy pożyczki? Zagrożenia dla konsumentów

Kredyt a pożyczka – dalsze różnice i warunki

Oprócz różnicy głównej, a więc podmiotów bankowych lub niekoniecznie bankowych, są również inne różnice, wyraźnie odróżniające kredyt od pożyczki. Omawiamy je po kolei pod poniższymi nagłówkami.

Cel przeznaczenia pożyczanych pieniędzy

Aby wziąć kredyt, trzeba wyraźnie określić cel, na jaki zostaną przeznaczone środki pieniężne (np. na samochód, na budowę lub remont albo na zakup mieszkania, czy działki). Cel ten jest zapisywany w umowie kredytowej, a bank ma prawo sprawdzić, czy kredytobiorca wydaje pieniądze zgodnie z zadeklarowanym przeznaczeniem.

Cel pożyczki nie musi definiowany, czyli pożyczający może wydać pieniądze w sposób dowolny. Dotyczy to jednak tylko środków pieniężnych, ponieważ w wypadku rzeczy trzeba raczej pożyczkodawcę poinformować, do czego jest potrzebny pożyczającemu np. samochód – a przynajmniej z grubsza.

Sprawdź ranking pierwszej pożyczki za darmo – DarmoPożyczka.pl.

Koszt kredytu a koszt pożyczki

Kredyt jest zawsze odpłatny – przy kredycie bank zawsze pobiera prowizję za jego udzielenie oraz ustala odsetki. Nawet jeżeli bank nie pobierałby prowizji, to zawsze musi pobierać odsetki, nawet jeżeli maksymalna stopa oprocentowania jest niska, tak jak dzisiaj.

Pożyczka może, ale już nie musi być odpłatna. Ciągle dostępne są w Polsce darmowe pożyczki, nawet chwilówki[/b], chociaż jedynie jako pierwsza pożyczka darmowa u konkretnego pożyczkodawcy i pod warunkiem, że zostanie spłacona w terminie. Oprocentowanie pożyczek zależy od pożyczającego i może on od naliczania procentów odstąpić. Ponadto, pożyczki bez oprocentowania może udzielić nam rodzina lub ktoś znajomy.

Przeczytaj też: Umowa pożyczki prywatnej lub w rodzinie – darmowy wzór w DOC i PDF

Zdolność kredytowa – sposób i proces jej badania

Aby uzyskać kredyt, trzeba się wykazać pozytywną oceną zdolności kredytowej. Ponadto bank może w niektórych sytuacjach wymagać poręczenia albo zabezpieczenia majątkowego.

Chociaż niektóre firmy pożyczkowe sprawdzają klientów w Biurze Informacji Kredytowej, to w praktyce pożyczkę można otrzymać niestety również przy złej ocenie zdolności kredytowej. Kodeks cywilny nie określa warunków do spełnienia przez pożyczkobiorcę, by otrzymać pożyczkę.

Na szczęście, ze względu na chęć obniżenia poziomu niespłacalności, firmy oferujące pożyczki pozabankowe coraz częściej sprawdzają kilka baz biur informacji gospodarczej takich jak Krajowy Rejestr Długów, ERIF BIG czy BIG Infomonitor.

Przeczytaj też: Zdolność kredytowa – ocena jakościowa i ilościowa – co to jest?

Czas oczekiwania na decyzję

Uzyskanie kredytu bywa określane drogą przez mękę, ponieważ w przypadku banków wymagany jest czas na podjęcie decyzji przez analityka kredytowego. Nawet wówczas, gdy zastosowane zostaje uproszczone otrzymanie kredytu, czyli np. kredyt na PIT, również wymagana jest procedura i trzeba czekać na decyzję.

Wyjątki oczywiście istnieją, ale dotyczą zwykle niewielkich kwot, np. kredyt na sprzęt komputerowy i klientów, których bank sam zaprasza do wzięcia u niego kredytu. Na ułatwione procedury mogą liczyć kredytobiorcy znani bankierom, zawsze spłacający kredyty i pożyczki w terminie lub przed terminem, czyli klienci z doskonałą historią kredytową.

Natomiast jakkolwiek uzyskanie pożyczki w banku może potrwać, to w firmach pozabankowych pożyczkę uzyskuje się bardzo szybko. Chwilówka jest dostępna pożyczkobiorcy często po piętnastu minutach od wydania decyzji kredytowej, a czasami od złożenia wniosku (pożyczki w 15 minut na koncie), a pożyczanie od znajomego może trwać jeszcze krócej.

Pożyczka i kredyt mają jeden wspólny mianownik – są mianowicie zadłużeniem, które należy spłacić. I o tym przede wszystkim trzeba pamiętać, zaciągając dług.

Przeczytaj też: Chwilówki bez weryfikacji baz BIK i KRD, ERIF