Asertywność to pojęcie nam znane – wiemy, jak ważna jest odmowa i stawianie granic. Niestety, ta wiedza często nie ma przełożenia na środowisko pracy. O ile w domu czy wśród znajomych potrafimy wyrażać swoje opinie, czy kierować krytykę do bliskich nam osób w sposób asertywny, o tyle wśród współpracowników zadanie to bywa niewykonalne z naszego punktu widzenia. Jak być asertywnym w pracy, czym jest asertywna komunikacja, a zwłaszcza krytyka? Jak sobie radzić w trudnych sytuacjach w życiu zawodowym? Przeczytaj poniższy artykuł i wyciągnij z niego cenną lekcję dla siebie!
Jak być asertywnym w pracy? Unikanie komunikatów typu ,, Ty “ – dlaczego to takie ważne?
Komunikaty typu ,, Ty “ powodują naruszenie granic drugiej osoby i wpływają negatywnie na odbiór całości treści, bez względu na to, czy komunikat był zgodny z faktami, czy nie. Jeśli zaczynasz rozmowę ze swoim współpracownikiem od ,, Ty , czuje się on obarczony odpowiedzialnością za Twoje osobiste odczucia. Natychmiastową i zupełnie naturalną w tym przypadku reakcją, jest próba obrony i odparcie ataku ze strony tej drugiej osoby.
Z tego typu rozmowy niewiele może wyniknąć, poza słownymi, mało efektywnymi przepychankami, które zamiast rozwiązywać problem, eskalują go jeszcze bardziej.
Jeśli zależy Ci, aby rozmowa nie miała emocjonalnego wydźwięku i prowadziła do rozwiązania problemu, musisz zmienić sposób, w jaki wysyłasz komunikaty. Pamiętaj – zrezygnuj z wypowiedzi, takich jak:
- „Uważam, że jesteś nieobowiązkowy “,
- Jesteś spóźnialski, przez Ciebie niemożliwe jest dokończenie projektu” itp.
Zamień komunikaty typu „Ty” na komunikaty typu „ja” – mów o swoich odczuciach względem zachowania, a nie o osobie i przede wszystkim trzymaj się faktów!
Asertywna krytyka w pracy – jak przekazywać i jak przyjmować krytykę?
Kiedy już mniej więcej wiesz jakich zwrotów należy unikać, pora na nieco trudniejsze zadanie, jakim jest krytyka współpracowników oraz umiejętność przyjmowania krytyki.
Krytyka asertywna – złote zasady
Oto zasady, do których warto się stosować, krytykując innych:
- Nie daj się ponieść emocjom. Choćbyś był bardzo zły czy zawiedziony, ponieważ osoba, od której zależy ważna część Twojej pracy nie wywiązała się należycie z obowiązków, musisz zachować zimną krew. To nie jest łatwe zadanie. Człowiek jest nierozerwalnie związany ze swoimi emocjami. Ich kontrolowanie wymaga wielu ćwiczeń. Postaraj się ćwiczyć swoją cierpliwość na co dzień, obserwuj swoje emocje, które pojawiają się w związku z sytuacjami dnia codziennego – jak reagujesz, gdy Twoja paczka przepadła bez wieści? Co się z Tobą dzieje, gdy dowiadujesz się, że Twój partner zapomniał zapłacić rachunki, zatankować samochód czy zabrać dziecko do dentysty? Za każdym razem skup się na szybkim rozwiązaniu problemu i spróbuj się dowiedzieć, co było przyczyną takich sytuacji. Powiedz, jak czujesz się w tych okolicznościach i jak wiele problemów sprawiło Ci czyjeś zapominalstwo czy zaniedbanie.
- Wybierz odpowiedni czas i miejsce na to, aby wyrazić swoją konstruktywną krytykę.
- Skoncentruj się, tak jak było powiedziane powyżej, na zachowaniu, nie na osobie.
- Zawsze wyrażaj się precyzyjnie – trzymaj się faktów.
- Udzielaj informacji, nie rad. Asertywna krytyka w pracy nie ma na celu przewyższenia innych intelektualnie i moralizowania.
- Zachowaj proporcje pomiędzy negatywami a pozytywami. Możesz umiejętnie przeplatać informacje lub na początku wspomnieć o pozytywach, a następnie przejść do negatywów.
Przyjęcie krytyki – asertywna odpowiedź na krytykę
Nie mniej niż umiejętność wyrażania w sposób asertywny krytyki wobec współpracowników, ważne jest również nabycie umiejętności przyjmowania krytyki od innych, na przykład przełożonych czy szefa. Pamiętaj jednak – masz prawo się bronić i jeśli ktoś atakuje Cię w sposób agresywny, musisz umieć powiedzieć stanowczo „nie”. Przyjmij krytykę w asertywny sposób – oto, jak to zrobić:
- Zachowaj cierpliwość i słuchaj uważnie rozmówcy. Przyjmij wyprostowaną, ale swobodną pozycję ciała.
- Poproś o doprecyzowanie wypowiedzi i wyjaśnienia. Problemy pojawiają się najczęściej wtedy, gdy druga osoba nie ma umiejętności precyzyjnego wyrażania się, a jej wypowiedzi są chaotyczne.
- Unikaj myślenia o odwecie i rozluźnij się. Stres wyzwala negatywne emocje – może się zdarzyć, że wybuchniesz, dlatego wróć do pierwszego punktu i pomyśl, jak ważne jest całkowite skupienie na słowach rozmówcy.
- Upewnij się, że dobrze zrozumiałeś słowa krytykującego. Jeśli zgadzasz się z jego spostrzeżeniami, potwierdź je.
- Zadawaj pytania : kiedy, w jakiej sytuacji miało to miejsce, jak moje zachowanie wpłynęło na projekt/zlecenie?
- Na koniec w swobodny sposób podziękuj za krytykę, jeśli była ona dla Ciebie wartościowa. Kiedy nie doszedłeś do rozwiązania problemu wspólnie ze swoim rozmówcą, przełóżcie rozmowę i wróćcie do niej za jakiś czas. UWAGA: Nie oznacza to, że powinniście udawać, że nic się nie stało. Jeśli osoba krytykująca krzyczy na Ciebie i jest agresywna, powiedz jej, że jesteś otwarty na rozmowę, ale dopiero wtedy, gdy się uspokoi. Sytuacja komplikuje się wówczas, gdy to przełożony jest wobec Ciebie agresywny, wówczas ciężko jest odwrócić się i odejść. Jeśli taka sytuacja ma miejsce nie po raz pierwszy, zastanów się czy warto pracować w takim miejscu. Jeżeli przełożony daje się ponieść emocjom, możesz mu powiedzieć, że jesteś otwarty na krytykę, ale dopóki nie jest ona wyrażona normalnym tonem, trudno Ci cokolwiek z niej zrozumieć.
Ważne informacje – asertywność to jeden z elementów budowania pewności siebie!
Jeżeli chcesz być postrzegany w miejscu pracy jako osoba kompetentna, musisz być obowiązkowy i wywiązywać się ze swoich obowiązków. Stawiaj granice, gdy ktoś próbuje Cię wykorzystać, pomagaj, ale nie kosztem własnych zadań. Reaguj na powtarzające się zaczepki, ponieważ jeśli za trzecim razem nic nie zrobisz, w niesprzyjających okolicznościach możesz stać się nawet ofiarą mobbingu. Na zaczepki i nieprzychylne komentarze pomocna jest zasada trzech kroków:
Krok pierwszy
Jeśli Twoja współpraca układała się do tej pory nienagannie i nigdy nie doświadczyłeś ze strony współpracowników żadnych niestosownych uwag, w momencie gdy taka uwaga się pojawi – jeden, jedyny raz możesz puścić ją mimo uszu. Zapamiętaj kiedy to było i czego ta uwaga dotyczyła.
Przeczytaj też: Zwolnienie dyscyplinarne – co to jest i kiedy przysługuje pracodawcy?
Krok drugi
Gdy pierwszą niestosowną uwagę pod swoim adresem puściłeś mimo uszu, ale ona się powtórzyła, wówczas musisz dać do zrozumienia drugiej osobie, że zauważyłeś to, jak w stosunku do Ciebie ta osoba się zachowuje. Możesz powiedzieć, na przykład: „Za pierwszym razem puściłem uwagę mimo uszu z sympatii do Ciebie, czy jest jednak coś o czym chciałbyś ze mną porozmawiać?”.
W odpowiedzi zapewne usłyszymy próbę obrony i osoba atakująca będzie chciała wiedzieć, kiedy popełniła nietakt, prawdopodobnie będzie też zaprzeczała. Dobrze wówczas pamiętać o tej pierwszej sytuacji i dokładnie, w zgodzie z faktami powiedzieć: „Sytuacja ta miała miejsce wtedy…, powiedziałeś wówczas to…”. Wielu osobom takie wyłuszczenie faktów i odniesienie się do rzeczywistości skutecznie zamyka usta.
Krok trzeci
Zaczepka czy niesłuszny atak mają miejsce po raz trzeci? Wówczas musisz zdobyć się na odwagę i podejść do sprawy poważnie. Staraj się porozmawiać z tą osobą i dowiedzieć się jaki jest jej cel. Daj jej znać, że nie zamierzasz stać bezczynnie i zgłosisz całą sytuację przełożonym, jeżeli nie dojdziecie do porozumienia, a ataki z drugiej strony będą się powtarzały.
Przeczytaj też: Syndrom oszusta w pracy – czym jest i jak sobie z nim radzić?
Asertywna komunikacja w pracy – podsumowanie
Komunikacja asertywna, a zwłaszcza reagowanie na krytykę oraz krytykowanie innych to aspekty szczególnie trudne. Problemem może być również umiejętność obrony przed nieodpowiednimi uwagami pod Twoim adresem. Zastosuj powyższe rady i przetestuj ich skuteczność. Miej także na uwadze to, że im częściej ćwiczysz, tym lepsze uzyskujesz efekty!
Zostaw komentarz