Życie nie zawsze jest usłane różami, o czym wiedzą dobrze chociażby dzieci, którym rodzice nie płacą alimentów. Fundusz alimentacyjny to uregulowana ustawą forma pomocy pieniężnej ze strony państwa dla osób uprawnionych do alimentów. Wsparcie jest udzielane w sytuacji, gdy dzieci, żony, mężowie lub rodzice, nie otrzymują środków od osób do tego zobowiązanych wyrokiem sądowym.
Zaległości z tytułu niezapłaconych dzieciom alimentów wynoszą obecnie w Polsce ponad 11,5 mld złotych. Zaległość ta jest wynikiem uchylania się od płacenia tego świadczenia przez ponad 282 tysiące osób. Czas pandemii spowodował dodatkowy przyrost liczbowy o kilkanaście tysięcy nowych dłużników alimentacyjnych.
Fundusz alimentacyjny 2022 a obowiązek alimentacyjny
Obowiązek alimentacyjny jest obligatoryjny i obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Najczęściej obowiązek płacenia alimentów dotyczy rodziców. Jednak gdy np. jeden z rodziców jest niewypłacalny oraz egzekucja świadczenia nie przynosi pozytywnych skutków, wtedy dzieciom i innym osobom uprawnionym przysługują alimenty z funduszu alimentacyjnego.
Uprawnienie do świadczenia alimentacyjnego przysługuje na podstawie tytułu wykonawczego zatwierdzonego przez sąd.
Jeśli chodzi o dzieci, to zarówno ojciec jak i matka są zobowiązani w równym stopniu płacić na utrzymanie wspólnych dzieci, także w sytuacji, gdy są oni pozbawieni praw rodzicielskich.
Egzekucja alimentów może zostać uznana za bezskuteczną, jeżeli komornik nie wyegzekwował pełnej należności z tytułu bieżących i zaległych zobowiązań alimentacyjnych.
Przeczytaj też: Więzienie za alimenty – długi alimentacyjne 2022 – kiedy dłużnik idzie do więzienia?
Kto jest uprawniony do świadczenia alimentacyjnego?
Zgodnie z art. 1a ust. 1-2 ustawy o pomocy alimentacyjnej uprawnionymi do świadczeń alimentacyjnych są zarówno obywatele Polski jak i cudzoziemcy. Ci ostatni muszą dodatkowo spełnić jeden z poniższych warunków:
- być uprawnionymi na podstawie dwustronnej umowy międzynarodowej między Polską a drugim państwem do zabezpieczenia społecznego,
- przebywać legalnie na terytorium RP.
Kolejnym warunkiem do otrzymywania świadczenia alimentacyjnego jest kryterium wiekowe, tj. wiek nie wyższy niż 18 lat lub 26 lat – w przypadku, gdy osoba uprawniona uczy się w szkole wyższej. Osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności są uprawnione do świadczeń alimentacyjnych bezterminowo (podobnie jak w przypadku świadczenia pielęgnacyjnego).
Komu świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie przysługują?
Według przepisów ustawy, świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie przysługują w sytuacji, gdy osoba uprawniona:
- zawarła związek małżeński,
- jest umieszczona w rodzinie zastępczej,
- mieszka w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie.
Kryterium dochodowe 2022 – kiedy wypłata?
Z dniem 1. października 2020 roku próg dochodowy uprawniający do świadczeń z funduszu alimentacyjnego wzrósł z 800 do 900 zł na osobę w rodzinie. Dzięki temu około 40 tysięcy osób więcej w stosunku do roku ubiegłego jest uprawnionych do alimentów z funduszu. Jest to drugie, na przestrzeni lat – od 2008 roku, podwyższenie progu uprawniającego, po 75-złotowej podwyżce w 2019 roku.
Przy ustalaniu prawa do świadczeń działa zasada “złotówka za złotówkę” polegająca na proporcjonalnym zmniejszaniu świadczenia. Świadczenie to wynosi w Polsce średnio 411 zł miesięcznie. Co do zasady świadczenie z funduszu alimentacyjnego nie przekracza kwoty 500 złotych miesięcznie.
Przeczytaj też: Rozdzielność majątkowa – intercyza przed ślubem i w trakcie małżeństwa – koszt, dziedziczenie
Jak obliczyć dochód?
A co wlicza się do dochodu? Wszystkie pozycje, które umieszczają Państwo w swoim rocznym rozliczeniu PIT. Oznacza to, że inne świadczenia, jak chociażby świadczenie rodzicielskie – kosiniakowe czy świadczenie wychowawcze – nie wliczają się do dochodu. Nawet, jeżeli są otrzymywane co miesiąc.
Przeczytaj też: Alimenty 2022 – na dziecko, na żonę/męża, na rodziców – jak napisać wniosek
Wniosek o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego – wzór druku
Ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego zachodzi, gdy osoba uprawniona lub jej przedstawiciel złożą odpowiedni wniosek.
Wzór wniosku o ustalenie prawa do świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego
Wnioski na nowy okres świadczeń są przyjmowane od dnia 1. sierpnia. Gdy taki wniosek zostanie złożony w okresie od dnia 1. września do dnia 31. października, wypłata świadczeń za miesiąc październik następuje do dnia 30. listopada.
Fundusz alimentacyjny po nowemu – w okresie 2022/2023 – kiedy wypłata?
Fundusz alimentacyjny w okresie od 1. października 2020 do 30. września 2021 nadal przyznaje się osobom:
- do ukończenia 18. roku życia lub 25 lat, w przypadku nauki w szkole wyższej,
- bezterminowo, gdy osoba uprawniona ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Najważniejsze zmiany w funduszu alimentacyjnym 2020/2021 to:
- wyższe kryterium dochodowe,
- wprowadzenie zasady “złotówka za złotówkę” przy ustalaniu prawa do świadczeń.
Świadczenie jest wypłacane co miesiąc. Wydanie decyzji administracyjnej następuje zwykle w ciągu miesiąca od daty złożenia wniosku.
Aby otrzymywać świadczenie w nowym okresie, wnioski można było składać drogą elektroniczną już od 1. lipca 2020 roku, a wnioski papierowe od 1. sierpnia 2020 roku.
Zasada “złotówka za złotówkę” oznacza, że w przypadku, gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę przekracza kwotę 900 zł, świadczenie alimentacyjne miesięczne obniża się o kwotę tego przekroczenia. Najniższe świadczenie ustala się na poziome 100 zł, więc kwota przekroczenia może wynieść jedynie 300 zł.
Przeczytaj też: Rodzina 500+ – jak złożyć wniosek na pierwsze dziecko – warunki
Fundusz alimentacyjny – wymagane dokumenty
Od 1. sierpnia 2020 roku wnioski o świadczenia z funduszu alimentacyjnego na nowy okres od 1.10.2020 roku do 30.09.2021 można składać w formie papierowej:
- listownie lub
- osobiście,
a także za pośrednictwem portalu Emp@tia – link powyżej.
Wniosek powinna złożyć osoba uprawniona lub jej przedstawiciel ustawowy w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie (MOPR), urzędzie gminy lub miasta, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej.
Komplet potrzebnych dokumentów to:
- dokument od komornika o nieskutecznej egzekucji alimentów za ostatni rok oraz za dwa ostatnie miesiące i jest on ważny przez miesiąc,
- odpis wyroku sądowego o przyznaniu alimentów,
- zaświadczenie o dochodach wszystkich członków rodziny, włączając w to także dochody kolejnego męża czy kolejnej żony,
- dokument o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej,
- dokument stwierdzający posiadanie gospodarstwa rolnego, jeśli takie istnieje,
- oświadczenie dotyczące np. wykonywania pracy zarobkowej przez członków rodziny za granicą,
- inne dokumenty mające wpływ na przyznanie funduszu alimentacyjnego.
Wspieranie osób ubogich, którym brak środków finansowych na zaspokojenie swoich potrzeb, jest obowiązkiem postawionym sobie przez państwo, które realizuje to zadanie poprzez fundusz alimentacyjny. Fundusz alimentacyjny jest często przysłowiową ostatnią deską ratunku dla rodziców nie mogących wyegzekwować należnych kwot na utrzymanie dzieci.
Czy ktoś złożył wniosek i nie otrzymał finansowania?