Jeśli definicja franczyzy i wskaźnik sukcesu sprawiają, że ta forma prowadzenia działalności gospodarczej wydaje się ona atrakcyjna, należy pamiętać, że istnieją zalety i wady zarówno dla franczyzodawcy, jak i franczyzobiorcy. Przyjrzyjmy się bliżej tym dwóm stronom umowy o franczyznę, które mogą pomóc w podjęciu decyzji, czy wejść we franczyzę, czy nie.
Spis treści
Zalety franczyzy i korzyści płynące dla franczyzobiorcy – wizerunek marki
Pierwszą zaletą franchisingu jest to, że oferuje on Tobie markę, która jest już najczęściej znana i rozpoznawalna. Może w naturalny sposób przyciągnąć klientów, zwłaszcza że znają oni koncepcję firmy, już ją przetestowali i doceniają. Korzystasz w ten sposób z dobrej woli marki i jej naturalnej atrakcyjności dla bazy klientów.
Możliwe jednak, że marka jest nowa i nie jest to jeszcze przypadek. Należy jednak zauważyć, że im bardziej znana i atrakcyjna jest marka, tym wyższa jest z reguły opłata startowa.
Odpowiedzialność za komunikację po stronie franczyzobiorcy
Jeśli nie jesteś ekspertem w dziedzinie komunikacji lub marketingu, franczyzodawca w dużej mierze przejmie odpowiedzialność za komunikację. Podczas gdy franczyzodawca może pozostawić franczyzobiorcy pewną dozę autonomii, to marka zajmie się nią na poziomie krajowym.
Niezależnie od tego, czy chodzi o logo, kartę graficzną czy architekturę lokalu, wszystko jest z reguły podane na srebrnej tacy. Oszczędza to cenny czas przedsiębiorców, dla których komunikacja jest planem drugorzędnym i którzy wolą prowadzić i dopilnować biznesu, niż zajmować się tym elementem, zwłaszcza na początku przygody.
Sieć często jest zobowiązana w umowie do prowadzenia regularnych działań komunikacyjnych na terenie kraju w celu budowania reputacji marki (choć czasami żąda za to dodatkowego procentu od utargu w czasie trwania promocji). Należy zauważyć, że franczyzobiorca może być odpowiedzialny za komunikację w swoim obszarze działania, nawet jeśli franczyzodawca generalnie zapewnia elementy graficzne.
Nabycie sprawdzonego know-how
Wiedza jak prowadzić biznes jest prawdopodobnie największą atrakcją franczyzy i znacznie zmniejsza ryzyko niepowodzenia, nawet jeśli nie jest ono zerowe. Przekazanie know-how franczyzodawcy, szkolenie wstępne i ustawiczne stanowią zalety par excellence franczyzy. Nie musisz udowadniać, że w sposób profesjonalny opanowałeś tajniki danej branży lub sektora, ponieważ jest to zapewnione poprzez wsparcie przed, w trakcie i po otwarciu działalności.
Korzystasz z regularnie aktualizowanego know-how, jak również z receptur, które sprawdziły się gdzie indziej, a ponadto często istnieje prawne i umowne zobowiązanie do pomocy w codziennym zarządzaniu. Bądź jednak ostrożny, ponieważ koncepcje, które sprawdzają się w jednym miejscu, mogą nie działać w innym.
Dlatego należy upewnić się, że koncepcja jest dobrze dostosowana do obszaru geograficznego, w którym zamierzamy działać, poza danymi liczbowymi podanymi przez franczyzodawcę. Umiejętności te obejmują w szczególności zarządzanie handlowe, które oszczędza czas i znacznie zmniejsza ryzyko finansowe.
Franczyzobiorca niezależny, ale nie osamotniony
Jesteś prawnie niezależny i jako taki możesz uważać się za prawdziwego przedsiębiorcę lub dyrektora firmy. Masz pełną autonomię, której potrzebujesz, aby prowadzić swój biznes, ale nie jesteś sam. Jeśli Twoja franczyza jest dobrze zorganizowana, skorzystasz z całej sieci, z informacji zwrotnych i z uprzywilejowanych kontaktów z innymi franczyzobiorcami. Możesz wymieniać się ze swoimi partnerami z sieci zarówno dobrymi, jak i złymi doświadczeniami.
Możesz również skorzystać z synergii ekonomicznych, takich jak zakupy grupowe (do zweryfikowania dla każdej franczyzy), a także ze wszystkich innowacji franczyzodawcy i innych franczyzobiorców. Efekt skali może być istotnym czynnikiem wpływającym na wydajność danej koncepcji. Izolacja Ciebie jako menedżera jest więc znacznie mniej odczuwalna, zwłaszcza dzięki różnym wydarzeniom organizowanym przez franczyzodawcę, takim jak:
- doroczne konwencje,
- spotkania z koordynatorem regionalnym,
- cykliczne szkolenia dla franczyzobiorców.
Franchising dźwignią inwestycyjną dla początkujących biznesmenów
Jest oczywiste, że koncepcja, która sprawdziła się w innych miejscach, ułatwia pozyskanie pieniędzy od banku niż ta, która jest zupełnie niesprawdzona. Liczby nt. franczyzy, które pokażesz bankowi starając się o kredyt inwestycyjny, są nie tylko dobrze przedstawione. Mają swój precedens, który może pomóc w otrzymaniu finansowania.
Nie pracujesz na prognozach związanych z intuicjami czy trendami, ale na sprawdzonej w praktyce koncepcji, która może umożliwić Ci pozyskanie funduszy łatwiej niż zaczynając od zera. Wyższe prawdopodobieństwo sukcesu sprawdzonego modelu biznesowego powinno również uspokoić instytucje finansowe i nie trzeba udowadniać, że koncepcja ta może działać.
Wady franczyzy – konieczność dzielenia się zyskiem
Bycie franczyzobiorcą ma oczywiście nie tylko zalety. Po pierwsze, często trzeba zapłacić opłatę wstępną lub „początkową opłatę ryczałtową”. Po ich uiszczeniu, bardzo często będziesz musiał płacić tantiemy (procent indeksowany do obrotu) za licencjonowanie marki, pomoc, szkolenia, badania i innowacje lub komunikację.
Część Twoich zysków idzie więc na opłacenie prowadzenia franczyzy, nawet jeśli dopiero co zaczynasz. Należy zauważyć, że początkowa inwestycja w przypadku franczyzy może być nawet wyższa niż przy zakładaniu swojego sklepu czy usługi.
Względna niezależność – ograniczona elastyczność w budowaniu strategii sieci franczyzowej
Jeśli na przykład jesteś odpowiedzialny za swój punkt sprzedaży, jesteś zobowiązany do stosowania strategii handlowej franczyzodawcy. Jednakże innowacje lub zmiany w zachowaniu konsumentów mogą spowodować, że początkowe know-how stanie się nieaktualne, a strategia nieodpowiednia. Wówczas należy przestrzegać nie tylko koncepcji, ale również zobowiązań, np. w zakresie standardów jakości.
Musisz podporządkować się ewolucji koncepcji i pomysłów, nawet jeśli niekoniecznie zgadzasz się z obranym przez franczyzodawcę kierunkiem. Nie możesz więc wybierać wszystkiego i czasami musisz niechętnie wypełniać decyzje podjęte przez sieć. Twoja zdolność do innowacji jest również zmniejszona, ponieważ nie masz kontroli nad koncepcją. Podobnie, możliwości realizacji inicjatyw komunikacyjnych pozostają ograniczone i mogą wydawać się restrykcyjne.
Dostawcy często narzucani przez franczyzodawcę
Każda zaleta ma swoją wadę, ale franczyzodawca może narzucić Ci korzystanie z poleconych dostawców, nad którymi możesz nie mieć kontroli w zakresie zakupów i dlatego musisz przechodzić przez centralne biuro zakupów, aby ich dokonać. Może to czasami powodować problemy z szybkością reakcji lub na przykład, gdy jakość nie odpowiada Twoim oczekiwaniom. Choć oczywiście możesz poinformować o tym franczyzodawcę, nie masz na to wpływu.
Przeczytaj też: Jak zwiększyć sprzedaż w firmie? Nowoczesne i proste metody na większe obroty
Ograniczona ekspansja franczyzobiorcy – przypisanie do rejonu
Franczyza jest zwykle stosowana na ograniczonym obszarze geograficznym i chociaż większość franczyzodawców akceptuje, że jeśli z powodzeniem zrealizujesz swoją pierwszą franczyzę, możesz rozszerzyć kolejną, nie jest to w żadnym wypadku ich obowiązkiem. Być może będziesz musiał poczekać na zgodę franczyzodawcy na rozszerzenie działalności lub otwarcie drugiej franczyzy. Jest to szczególnie dotkliwe, gdy czujemy, że nabieramy rozpędu przy pierwszej franczyzie, ale nie osiągnęliśmy jeszcze liczby potrzebnej do otwarcia drugiej i musimy czekać na zgodę franczyzodawcy na jej uruchomienie.
Przeczytaj też: Dyrektywa Omnibus 2023 – unijna walka z nieuczciwymi e-sprzedawcami – nowe obowiązki
Przykucie franczyzobiorcy do franczyzy jedną z największych wad
Nie mówi się o tym często, ale otwarcie biznesu opartego na franczyzie oznacza pozostanie w niej z powodów czysto materialnych, nawet jeśli się z tym nie zgadzasz. Na przykład, jeśli chcesz odejść przed końcem kontraktu, prawdopodobnie będziesz musiał zmienić wszystkie swoje wizualizacje czy wystrój wnętrza. Krótko mówiąc, wszystko, co może sprawić, że ludzie pomyślą, że nadal jesteś związany z marką.
Należy również przyjrzeć się zapisom naszej umowy o franczyzę, ponieważ może się okazać, że jesteśmy całkowicie zależni od franczyzodawcy. Możemy nie być w stanie naprawdę odejść bez konieczności przeniesienia naszej działalności na inny obszar lub do innej lokalizacji. To samo może dotyczyć leasingu, ponieważ jego warunki mogą nie być na przykład dostosowane do okresu obowiązywania umowy franczyzowej i nie można będzie przejąć leasingu.
Przeczytaj też: Leasing nieruchomości dla osób fizycznych i firm – co to jest? Kalkulator
Jakie zobowiązania ma franczyzobiorca?
Jeżeli franczyzodawca ma szereg zobowiązań wobec franczyzobiorcy, ten ostatni, nawet jeśli jest uważany za niezależnego, również podlega zobowiązaniom umownym. Jakie dokładnie franczyzobiorca ma zobowiązania i ograniczenia?
Znalezienie lokalizacji u franczyzodawcy
Niezależnie od tego, czy mówimy o określonym obszarze geograficznym, czy o ograniczeniu w zakresie liczby lokali, franczyzobiorca nie ma swobody poruszania się w dowolnym miejscu. Jest on zobowiązany do rozpoczęcia działalności na określonym obszarze lub do uzyskania uprzedniej zgody franczyzodawcy na konkretną lokalizację punktu sprzedaży. Często odpowiada to powierzchni określonej przez franczyzodawcę, która w zależności od koncepcji może być maksymalna lub minimalna.
Przeczytaj też: Faktoring odwrotny – co to jest i jak pomaga w zakupach firmowych?
Założenie firmy i zajęcie się procedurami administracyjnymi
Na ogół, co jest całkiem logiczne, franczyzobiorca bierze na siebie początkowe procedury administracyjne, aby uzyskać różne zezwolenia na otwarcie swojej działalności. Być może nie każdy jest z tego powodu zadowolony, bo wolałby po prostu przyjechać i po prostu podpisać umowę franczyzową, aby rozpocząć działalność. Ale musi dopełnić też wszystkich formalności wymaganych do rozpoczęcia działalności.
Przeczytaj też: Kredyty obrotowe dla firm w rachunku bieżącym – czym są?
Postępowanie zgodnie ze strategią i procesami franczyzodawcy
Jest to kluczowy punkt, który przeszkadza wielu franczyzobiorcom. Franczyzobiorca będzie musiał wdrożyć know-how franczyzodawcy. Jeśli ma pole manewru, to często jest ono względne i będzie musiał skrupulatnie stosować metody, które się sprawdziły.
Franczyzobiorca nie będzie mógł tworzyć własnej komunikacji ani decydować o zmianie metod bez poinformowania o tym franczyzodawcy. W ten sam sposób, w przypadku każdej nowej oferty, będzie musiał sprawdzić, czy jest ona zgodna z jego umową lub czy ma swobodę jej wprowadzenia.
Jego wolność jest więc na tym poziomie ograniczona i daleko mu do możliwości robienia wszystkiego, co chce. Franczyzobiorca jest zobowiązany do przestrzegania tej samej linii postępowania i musi respektować normy konceptu oraz standardy jakości wymagane przez franczyzodawcę.
Przeczytaj też: Afiliacja 2023 – sieci partnerskie w Polsce – ranking
Kursy szkoleniowe, również dla pracowników
Franczyzobiorca musi korzystać z know-how franczyzodawcy i podążać za jego rozwojem. Jest on zatem zobowiązany do uczestniczenia w szkoleniach, które umożliwią mu ich stosowanie, podobnie jak jego pracownicy, którzy również muszą przestrzegać standardów franczyzodawcy.
Nie może on odmówić przyswojenia nowych metod wprowadzonych przez franczyzodawcę, który oczywiście chce zachować swoją koncepcję w nienaruszonym stanie. Nawet jeśli obecne metody sprawdzają się doskonale, będzie musiał się szkolić, aby nadążyć za rozwojem.
Przeczytaj też: Faktura bez firmy w Useme.com (opinie) – jak działa, dla kogo, czy to legalne?
Wypłata honorariów i opłat wpisowych
Może się to wydawać oczywiste, ale franczyzobiorca jest zobowiązany do uiszczenia opłaty wstępnej i opłat licencyjnych. Część jego obrotu jest więc obciążona działaniem franczyzny i z konieczności istnieje marża. Z wyjątkiem przypadku, gdy franczyzodawca chce się szybko rozwijać, nie zarabiając na marży, aby zyskać rozgłos na całym terytorium, generalnie zarabia na każdej franczyzie i w ten sposób zmniejsza marżę franczyzobiorcy. Należy jednak zauważyć, że zyski uzyskane przez centralę mogą to zrównoważyć i że franczyzobiorca może nie być w stanie samodzielnie uzyskać tak konkurencyjnych cen.
Przeczytaj też: Chwilówki na PESEL – czy na dowód da się pożyczyć? Ranking
Konieczność zakupu od franczyzodawcy
Jest to być może jeden z obowiązków, który czasami okazuje się być źródłem konfliktu z franczyzodawcą. Franczyzobiorca może stwierdzić, że dostawca, z którego usług musi korzystać, nie działa dobrze i że wolałby korzystać z usług innego dostawcy, który, na przykład, jest droższy, ale dostarcza produkty lepszej jakości. Mowa o usługach reklamowych, firmy remontowej lub nawet o zakupie wyposażenia w postaci drukarek czy monitorów.
Umowa franczyzowa często wymaga korzystania z dostawców franczyzodawcy, aby zapewnić, że usługa lub produkt nie różnią się w zależności od sklepu lub obszaru geograficznego. Trudno sobie wyobrazić, aby franczyzowa sieć restauracji dostarczała produkty, które są całkowicie różne w różnych regionach.
Zostaw komentarz