Dyrektywa unijna Omnibus to odpowiedź Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej na potrzebę wdrożenia przepisów mających na celu skuteczniejszą ochronę konsumenta. Przedsiębiorcy mogą spodziewać się w najbliższym czasie sporej rewolucji w zakresie zasad organizowania wyprzedaży, obowiązków informacyjnych, czy standardów odnoszących się do podwójnej jakości oferowanych produktów. Wszystko to ma na celu wyeliminowanie nieuczciwych praktyk, które wprowadzają konsumenta w błąd. W Polsce przepisy implementujące postanowienia dyrektywy Omnibus miały wejść w życie z dniem 28. maja 2022 r., ale ostatecznie doszło do tego 1. stycznia 2023. Jakich zmian mogą spodziewać się przedsiębiorcy i jakie prawa zyskają konsumenci?
Dyrektywa Omnibus – jaki jest jej główny cel?
Celem, jaki przyświecał tworzeniu zasad, które mają obowiązywać na podstawie unijnej dyrektywy Omnibus, była konieczność umocnienia przepisów chroniących konsumenta. Wraz z szybkim rozwojem cyfryzacji i przeniesieniem handlu na platformy e-commerce niezbędne stało się również wzmocnienie kwestii praw konsumenta. Dyrektywa ma opiera się na kilku głównych filarach, które stanowią podstawę:
- bezpieczeństwa transakcji,
- przejrzystości informacji kierowanych do konsumenta oraz
- odnoszących się do potrzeby wyeliminowania nieuczciwych praktyk stosowanych przez przedsiębiorców.
Dzięki wdrożeniu prawa unijnego do krajowych przepisów walka ze sztucznym zawyżaniem cen, publikowaniem nieprawdziwych opinii o usługach i produktach oraz wieloma innymi nieuczciwymi praktykami ma być znacznie bardziej skuteczna. Udoskonalenie instrumentów ochrony konsumenta ma na celu również poszerzenie katalogu jego praw, dzięki czemu będzie on mógł skuteczniej bronić się przed nierzetelnymi przedsiębiorcami.
Od kiedy w Polsce ma obowiązywać dyrektywa Omnibus?
Zgodnie z założeniami implementacja przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej (UE) 2019/2161 Omnibus miała nastąpić 28. maja 2022 roku. Polski ustawodawca nie wypełnił jednak tego obowiązku, a przepisy dyrektywy w dalszym ciągu nie zostały wdrożone. Prace nad projektem implementacji w dalszym ciągu są w toku. Wdrożenie prawa unijnego wymagać będzie wprowadzenia szeregu zmian między innymi w:
- ustawie o prawach konsumenta,
- ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów,
- ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług oraz w
- ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.
Zmiany te wymuszą odpowiedzialność przedsiębiorców do dostosowania się do nowych praktyk, w tym do wprowadzenia zmian w regulaminach sklepów internetowych. Pomimo braku implementacji przepisów dyrektywy do ustaw krajowych, w sytuacjach szczególnych możliwe będzie bezpośrednie odwołanie się do prawa unijnego.
Przejrzystość to podstawa – czyli organizacja wyprzedaży i promocji
Zgodnie z założeniami dyrektywy Omnibus, przedsiębiorcy będą zobowiązani do informowania konsumenta o najniższej cenie produktu, jaką osiągnął w okresie 30 dni przed wdrożeniem promocji. Praktyka ta ma na celu wyeliminowanie sztucznego zawyżania cen tuż przed obowiązującymi wyprzedażami czy obniżkami w ramach promocji.
Zasada ta ma obowiązywać nie tylko przy zakupach stacjonarnych, ale także podczas promocji oferowanych przez sklepy internetowe, a nawet w materiałach promujących i reklamach obniżek. Dzięki tym informacjom możliwe będzie realne określenie wysokości przecen i opłacalności transakcji.
Obowiązki informacyjne przedsiębiorcy wynikające z dyrektywy
Jednym z filarów dyrektywy Omnibus jest rozszerzenie obowiązków przedsiębiorcy w zakresie udzielania rzetelnej informacji konsumentowi. Odnosi się to nie tylko do konieczności informowania o najniższej cenie produktu z okresu 30 ostatnich dni podczas planowanych wyprzedaży, ale także do zakupów na platformach internetowych.
Przedsiębiorca jest zobowiązany między innymi do informowania konsumenta o zastosowaniu narzędzi profilujących i dostosowujących ceny do określonych grup klientów. Rozszerzeniu ulega również obowiązek informowania klientów w zakresie usług cyfrowych i towarów z elementami cyfrowymi.
Co więcej, przedsiębiorca zobowiązany będzie do każdorazowego informowania klienta o sposobie komunikacji, w tym podania danych kontaktowych – numer telefonu i adres e-mail, które mają służyć przede wszystkim szybkiemu rozwiązywaniu wszelkich wątpliwości konsumenta.
Przeczytaj też: Firmowy kanał na YouTube – 9 powodów dlaczego warto go założyć
Dyrektywa Omnibus a opinie o usługach i produktach
Jak wynika z badań, zakup towarów i usług jest bardzo często poprzedzony analizą opinii o danym produkcie lub o samym sprzedawcy. Z tego względu niezbędne jest zweryfikowanie procesu dodawania opinii i eliminacji ocen, które nie zostały wystawione przez użytkowników danej usługi lub produktu. Zgodnie z dyrektywą przedsiębiorca będzie zobowiązany do weryfikacji wystawianych opinii jeżeli będzie chciał udostępnić je do informacji publicznej.
Stawia go to jednocześnie przed koniecznością informowania o tym, że nie podejmuje żadnych działań mających na celu filtrowania ocen i umieszczania wyłącznie tych, które pochodzą od osób korzystających z danej usługi czy produktu.
Zabronione będzie również kupowanie nieprawdziwych opinii lub wpływanie w jakikolwiek sposób na ich treść (edycja opinii, usuwanie negatywnych ocen, czy wymuszanie określonych recenzji na użytkownikach).
Przeczytaj też: Wspólne konto bankowe 2023 – ranking rachunków dla par – czy warto?
Podwójna jakość produktów
Niezwykle ważną zmianą z punktu widzenia konsumenta, jest wprowadzenie zmian co do produktów tej samej marki oferowanych w różnych państwach Unii Europejskiej. Zgodnie z nowymi przepisami, towar oferowany na różnych rynkach nie może mieć takiego samego opakowania i być promowany tą samą marką, jeżeli w istotny sposób różni się składem lub innymi właściwościami. Jeżeli różnicowanie towarów w zależności od rynku zbytu ma charakter uzasadniony, na przedsiębiorcę nakłada się obowiązek informowania o tym fakcie konsumenta.
Przeczytaj też: Faktura bez firmy w Useme.com (opinie) – jak działa, dla kogo, czy to legalne?
Dyrektywa Omnibus a branża e-commerce
Wiele zmian zostanie również wprowadzonych w zakresie działania internetowych platform handlowych. Klienci muszą być informowani o tym z kim zawierają transakcję, czy jest to przedsiębiorca, czy osoba fizyczna. Klienci platform muszą również zostać poinformowani o sposobie ustalania rankingu wyświetlanych ofert oraz o tym, czy transakcje i umowy zawierane są bezpośrednio z platformą, czy sprzedawcą, który jedynie z niej korzysta.
Ponadto, obowiązywać ma większa przejrzystość odnosząca się do obowiązków platformy, konsumenta i sprzedawcy. Każda ze stron powinna mieć jasno wyznaczone prawa i obowiązki. Dzięki temu nie będzie miejsca na wątpliwości co do tego, kto odpowiada za dostarczenie towaru oraz tego czy jego zgodności z zapisami umowy.
Przeczytaj też: Gwarancja producenta – jak działa i ile trwa? Terminy, przepisy, co z rękojmią?
Zostaw komentarz