Chcesz stracić przyjaciela, pożycz mu pieniądze, mawiają ci mądrzejsi. Dobry zwyczaj, nie pożyczaj. Wszyscy znamy te powiedzenia. Czy to prawda? Bardzo często bywa przecież tak, że nagle sami potrzebujemy pożyczki lub widzimy, że ktoś jest w potrzebie, a my dysponujemy gotówką. Liczymy na pomoc bliskich i sami jesteśmy gotowi udzielić pomocy. Tylko, jak pożyczać pieniądze znajomym i bliskim, nie tracąc przy tym głowy i przyjaciół?
Bezpieczne pożyczanie pieniędzy znajomym i rodzinie – pytanie komu można?
Nie każdemu warto pożyczać pieniądze. Jeśli wiesz, że twój znajomy jest zadłużony po uszy, korzysta zbyt często z chwilówek online, obciążają go alimenty na dziecko lub żonę lub prowadzi działalność gospodarczą na pograniczu ryzyka, daj sobie spokój. Jego kłopoty finansowe to rezultat nieracjonalnych decyzji i nie ma się co spodziewać, że pożyczone pieniądze w jakikolwiek sposób wpłyną na zmianę jego postępowania.
Z zupełnie inną sytuacją mamy do czynienia, gdy ktoś nie z własnej winy wpadł w tarapaty finansowe, a wiemy, że dotychczas był odpowiedzialny.
Zabezpieczenie samego siebie jest najważniejsze
Nigdy nie pożyczaj pieniędzy, jeśli nie masz pewności, że nie będą ci niezbędne. To prosta zasada, pożyczyć możemy tylko to, co jest naszą nadwyżką. Choćby przyjaciel był bardzo bliski, nie sięgajmy po oszczędności z funduszu awaryjnego czy naszej finansowej poduszki bezpieczeństwa. Te pieniądze mogą nam być potrzebne w każdej chwili, bo w każdej chwili los może się od nas odwrócić, możemy stracić prace czy może się nam popsuć samochód, a wtedy pozbawieni oszczędności, to my będziemy musieli szukać pomocy.
Umowa pożyczki prywatnej to podstawa
To, co nas chroni, to spisana umowa pożyczki prywatnej (darmowy wzór do pobrania). Prawo stanowi, że powinniśmy spisać umowę już wtedy, gdy pożyczamy powyżej tysiąca złotych. Nie zawsze jednak to robimy, a to wielki błąd, bo jeśli nie mamy pisemnej umowy, praktycznie nie mamy sposobu dochodzenia swoich roszczeń w przypadku braku zwrotu. Nawet jeśli słyszymy, że przecież pomiędzy przyjaciółmi umowy są niepotrzebne i ktoś nam daje słowo, dokładnie przemyślmy czy aby na pewno nie chcemy jej spisać.
Upominanie się o własne pieniądze nie jest sprawą prostą i łatwiej nam będzie, jeśli mamy umowę. To prosty dokument, w który wpisujemy między innymi dane pożyczkobiorcy i nasze, kwotę pożyczki i termin zwrotu. Jeśli zachodzi potrzeba, możemy określić wysokość raty, a nawet policzyć sobie odsetki od pożyczki.
Podatek od pożyczki – ważny element pożyczania innym
Podatki w naszym kraju są nieuniknione i także od umowy pożyczki, która jest umową cywilno-prawną podatek trzeba zapłacić. Bierze go na siebie pożyczkobiorca, który w ciągu dwóch tygodni od podpisania umowy ma obowiązek zgłoszenia jej do Urzędu Skarbowego. Zapłaci tam 0,5% podatku od kwoty, która widnieje w umowie.
Z podatku zwolniona jest tylko najbliższa rodzina. Nie zapominajmy, że zwolnienie dotyczy podatku, a nie obowiązku zgłoszenia umowy. My jako pożyczający musimy z kolei zapłacić podatek wówczas, gdy zyskamy cokolwiek na odsetkach. Odprowadzimy wówczas podatek od zysku tzw. podatek Belki.
Problem z odzyskaniem pieniędzy od pożyczającego
Gdy pożyczałeś pieniądze w drodze umowy ustnej, po prostu rozmawiaj. Gdy nie podpisałeś umowy, a pożyczka wynosiła mniej niż tysiąc złotych, możesz wstąpić na drogę sądową i powołać świadków. Pożyczając wyższą kwotę, bez spisania umowy, sam złamałeś prawo i sąd nie będzie chciał z tobą rozmawiać.
Umowa pisemna chroni cię zdecydowanie lepiej, bo po prostu jest dla sądu wiarygodnym dokumentem. Masz także możliwość jej wypowiedzenia, gdy na przykład przydarzy się tak, że będziesz potrzebował swoich pieniędzy wcześniej, niż pierwotnie założyłeś w umowie. Osoba, która pożyczyła pieniądze, dostaje wówczas sześć tygodni na zgromadzenie środków i oddanie ci pożyczonej kwoty.
Jak upomnieć się o zwrot długu od rodziny lub przyjaciela?
Gdy bliska nam osoba prosi o pożyczkę, zwykle nie potrafimy odmówić. Tylko potem tak trudno upomnieć się o zwrot długu! Jak to zrobić?
Stereotypy dotyczące pożyczania pieniędzy
Żyjemy w kulturze, w której o pieniądzach rozmawia się niechętnie. Po prostu nie lubimy opowiadać o swoich niedostatkach, a z kolei opowiadanie o zamożności często odbierane jest jako chwalenie się. Pieniądze są w naszym kraju tematem tabu i raczej nikt chętnie nie powie nam, ile zarabia, czy ile ma oszczędności. To powód, dla którego tak trudno nam się upomnieć o to, co pożyczyliśmy.
Nie chcemy być uznani za drobiazgowych skąpców i zbyt często, zwłaszcza gdy kwota nie jest duża, po prostu zaciskamy zęby i wstrzymujemy się z prośbą o zwrot pożyczki.
Przeczytaj też: Jak bezpiecznie przechowywać gotówkę w domu? Gdzie ją trzymać poza bankiem?
Konieczność przełamania się i wyznaczenia granicy dłużnikowi
Musimy przełamać te bariery i po prostu się odezwać. Czasem jest bardzo trudno, zwłaszcza gdy pożyczyliśmy pieniądze bliskiej osobie: sąsiadce czy koleżance z pracy. Zbyt często wiemy za dużo o jej trudnej sytuacji, rozumiemy jej problemy i współczujemy jej. Tylko, jeśli się nie odezwiemy, będzie w nas narastać frustracja.
Za każdym razem, gdy zobaczymy nowy zakup lub usłyszymy o kolejnym wydatku, będziemy po prostu zaniepokojeni i poddenerwowani. Nie dość na tym, postawimy się w sytuacji osoby, która po prostu ocenia cudze zachowanie i będziemy poddawać je krytyce. Dla żadnej ze stron nie będzie to komfortowa sytuacja.
Rozmowa w cztery oczy z naszym pożyczkobiorcą
Rozmowę zwrocie pożyczki podejmijmy w dogodnej sytuacji, przede wszystkim zadbajmy o to, abyśmy byli przy tym sami. O ile pożyczać pieniądze warto jest przy świadkach, o tyle o zwrot upominajmy się w cztery oczy. Nie chodzi o to, aby postawić dłużnika w krępującej sytuacji, zwłaszcza, że może istnieć wyjaśnienie dla faktu braku zwrotu.
Sytuacje bywają bardziej złożone niż często pozornie się wydaje, dlatego wysłuchajmy spokojnie i bez świadków wszelkich wyjaśnień. Powód może być także banalny, zwykłe roztargnienie i przeoczenie terminu zwrotu pieniędzy.
Przeczytaj też: Zagrożenia w świecie bankowym i finansowym oraz metody oszustów w sieci – na co uważać?
Konkretny komunikat do dłużnika bez uzasadniania
Bardzo często, gdy rozmawiamy z osobą bliską, zaczynamy od wymyślania różnych wykrętów. Opowiadamy, że pożyczone pieniądze są nam bardzo potrzebne, wymyślamy nawet niepotrzebne uzasadnienia lub wręcz zrzucamy na kogoś winę, mówiąc na przykład, że mąż dopytuje się na co wydałyśmy tyle pieniędzy w tym miesiącu. To wyjątkowo głupie, bo przecież nie ma żadnej potrzeby jakichkolwiek tłumaczeń.
Pożyczyliśmy je i grzecznie, ale konkretnie poprośmy o zwrot. Ważny jest spokój i precyzja. Jasno określmy termin, a jeśli jednorazowy zwrot jest niemożliwy, po prostu ustalmy, z jaką systematycznością i w jakich ratach pieniądze mają do nas wracać.
Przeczytaj też: Krajowy Rejestr Długów – co to jest KRD, jak sprawdzić siebie i usunąć wpis? Logowanie i rejestracja
Co zrobić w przypadku odmowy zwrotu pieniędzy przez rodzinę lub znajomych?
W sytuacji, gdy ktoś odmawia zwrotu pożyczonej kwoty, jesteśmy praktycznie bezradni. Jedyne co możemy zrobić, to wyciągnąć wnioski na przyszłość, a stracone pieniądze potraktować jako opłatę za gorzką lekcję. Niestety, jeśli nie udokumentowaliśmy pożyczki na piśmie lub nie mamy świadków, w sensie formalnym nie możemy zrobić po prostu nic. Właśnie straciliśmy przyjaciela i pieniądze.
Przeczytaj też: Pożyczki dla zadłużonych z komornikiem – bez weryfikacji baz BIK, KRD
Bezpieczne pożyczanie innym – wyciąganie właściwych wniosków i „mądry Polak po szkodzie”
Sprawa jest banalna, nie każdemu i nie w każdych sytuacjach warto pożycza pieniądze. Po pierwsze, zastanów się, w jakiej sam jesteś sytuacji i czy stać cię na ewentualną stratę lub długie oczekiwanie na zwrot pożyczki. W następnej kolejności zabezpiecz się. W polskim prawie, jeśli pożyczamy kwotę wyższą niż tysiąc złotych, powinniśmy zrobić to w formie pisemnej.
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby spisać umowę niezależnie od sumy i od osoby, której pożyczamy pieniądze. Słowo pisane jest zawsze bardziej zobowiązujące, a to my określamy zasady i termin zwrotu. Pamiętajmy, że wyświadczamy komuś przysługę i nauczmy się dbać o swoje prawa.
W większości przypadków, gdy dana osoba nie zwraca pożyczonych pieniędzy, dzieje się tak dlatego, że nie jest w stanie tego zrobić – zgodzę się. Jeśli jednak nie masz innego wyjścia, jak pożyczyć im pieniądze, możesz podjąć pewne kroki, aby zminimalizować szanse, że nie zwrócą ci środków. Z drugiej strony najlepiej pożyczyć zawsze mniej.