Alimenty to regularne świadczenie na rzecz członków rodziny, polegające na dostarczaniu środków utrzymania. Do świadczeń alimentacyjnych zobowiązani są krewni w linii prostej – przed krewnymi dalszego rzędu. Podobnie obowiązek alimentacyjny jednego małżonka względem drugiego wyprzedza krewnych tego drugiego małżonka. Wbrew powszechnemu przekonaniu, świadczenie to nie dotyczy tylko roszczenia dzieci w stosunku do rodziców. Czasem jest wręcz na odwrót. Zakres osób, którym przysługują jest znacznie szerszy. Ile wynoszą alimenty i jak napisać pozew o nie? Odpowiedzi znajdą Państwo poniżej.
Alimenty – kto może się starać?
Według polskiego prawa o alimenty mogą ubiegać się:
- dzieci od rodziców,
- małżonek od drugiego małżonka,
- rodzice od dzieci,
- rodzeństwo młodsze od rodzeństwa starszego,
- dzieci od niebędącego rodzicem współmałżonka ojca lub matki.
Reasumując, o alimenty mogą starać się osoby będące w trudnej sytuacji materialnej, a także członkowie rodziny, których utrzymanie wspierać powinien inny jej członek.
Jeśli chodzi o alimenty na rodzeństwo, można się od nich uchylić w sytuacji, gdy powodują one nadmierny uszczerbek dla rodziny.
Alimenty na dzieci 2023
Alimenty na dzieci co do zasady są formą dokładania się do budżetu na wychowanie i utrzymanie synka czy córeczki. Wypłaca je rodzic, któremu sąd nie przyznał opieki nad dzieckiem. Dłużnicy alimentacyjni często argumentują, że nie stać ich na płacenie zasądzonej na własne dziecko kwoty.
Prawo mówi, że alimenty należy wypłacać do czasu aż dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Praktycznie oznacza to płacenie alimentów do czasu uzyskania przez dziecko zatrudnienia, czy ukończenia przez nie studiów.
Jak ustalić wysokość alimentów?
Wysokość alimentów na dziecko określa się na podstawie wydatków ponoszonych na jego utrzymanie, sprowadzonych do średniej miesięcznej. Kwota alimentów na dzieci zależy od dochodów i możliwości zarobkowania rodzica zobowiązanego do ich uiszczania, biorąc pod uwagę usprawiedliwione potrzeby dziecka.
Możliwości zarobkowania rodzica to poziom, w którym rodzic wykorzystuje wszystkie swoje możliwości intelektualne i fizyczne. Często wysokość alimentów jest adekwatna do uśrednionego poziomu zarobków na danym stanowisku. W polskich realiach tym rodzicem jest najczęściej ojciec dziecka, który różnymi sposobami stara się jednak obniżyć ich wysokość.
Sąd przy podejmowaniu decyzji o wysokości alimentów bierze pod uwagę konkretne kryteria. Nie ma tu żadnych sztywnych wytycznych, dlatego sprawy tego typu ciągną się nawet miesiącami. Sąd analizuje liczne dokumenty i zeznania, następnie rozdziela wyliczone koszty utrzymania pociechy pomiędzy rodziców. Większa kwota zawsze przypada na rodzica, z którym dziecko nie mieszka.
Jeżeli dziecko ma majątek, z którego jest w stanie się utrzymać, alimenty ustala się mniejsze.
Termin „usprawiedliwione potrzeby dziecka” oznacza następujące koszty:
- wydatki mieszkaniowe i na jedzenie,
- wydatki na odzież, obuwie, środki czystości, wycieczki, kolonie, komputer,
- koszty dojazdów, książek, bilety do kina, teatru,
- leczenie.
W celu potwierdzenia wydatków, do wniosku dołącza się rachunki, jak również zeznania świadków. Wnioskodawca podaje także listę własnych dochodów i wydatków.
Przeczytaj też: Więzienie za alimenty? Długi alimentacyjne 2022 – przedawnienie i publiczny rejestr
Koszty utrzymania dziecka w roku 2023
Rodzice powinni zaspokajać różne potrzeby dziecka, w zależności od jego wieku i stanu zdrowia. Są to:
- wyżywienie,
- mieszkanie,
- leczenie,
- ubrania,
- środku higieny osobistej,
- koszty wychowania i kształcenia,
- wydatki na rozrywkę i wypoczynek.
Do kiedy należy płacić alimenty na dzieci?
W momencie zasądzenia alimentów sąd podaje okres, w jakim mają być one świadczone. Prawo mówi, że alimenty należy wypłacać do czasu, aż dziecko będzie w stanie samodzielnie się utrzymać.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że obowiązek alimentacyjny wobec dziecka, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, spoczywa na rodzicach. Z obowiązku alimentacyjnego może zwolnić tylko sąd.
Alimenty między małżonkami – na żonę i męża
Jeśli jedno z rodziców uchyla się od łożenia na utrzymanie dziecka, wtedy drugie ma prawo złożyć wniosek o zasądzenie alimentów. Przy tym nie jest tu wymagany stan małżonków po przeprowadzonym rozwodzie. Wnioskujący rodzic może sam ustalić oczekiwaną przez siebie wysokość alimentów. Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest polubowne załatwienie sprawy, bez udziału sądu. Mogą oni zawrzeć umowę cywilną, w której jedno zobowiązuje się do wypłacania co miesiąc określonej kwoty.
Jak napisać pozew o alimenty?
W pozwie o alimenty powinny być zawarte informacje dotyczące zarówno wnioskującego, jak i pozwanego. Podaje się dane osobowe, adres, kwotę o jaką powód wnioskuje, wraz z terminem płatności oraz uzasadnienie roszczenia. Zasadnym jest także żądanie płacenia ustawowych odsetek, w przypadku opóźnienia w płatnościach. Miejsce złożenia pozwu to sąd rejonowy, właściwy dla osoby składającej pozew.
Do pozwu dołącza się dokumenty potwierdzające zgłoszoną w pozwie sytuację i potrzeby wnioskującego. Są to:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka,
- zaświadczenie ze szkoły lub przedszkola,
- zaświadczenie o wysokości własnych dochodów,
- inne dokumenty określające koszty utrzymania dziecka: rachunki, zaświadczenia lekarskie itp.
Dowiedz się więcej na temat:
- tzw. kosiniakowego – świadczenia rodzicielskiego dla najbiedniejszych matek,
- świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekunów niepełnosprawnych dzieci,
- becikowego – jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka,
- wyprawki 300 plus – corocznego świadczenia zapomogowego na każde dziecko.
Alimenty natychmiastowe
Alimenty natychmiastowe wprowadza wspomniany wyżej Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Mają one rozwiązywać problem przeciągających się spraw sądowych (czasem trwa to dłużej niż pół roku). Instytucja alimentów natychmiastowych obowiązuje od lutego 2019 roku.
Na wniosek osoby ubiegającej się, sąd wydaje decyzję o zasądzeniu alimentów natychmiastowych, podlegających natychmiastowej egzekucji.
Kwoty alimentów jednorazowych w 2019 r. wynosiły odpowiednio:
- 500 zł na jedno dziecko,
- 900 zł na dwoje dzieci,
- 1200 zł na troje dzieci.
Kwoty te są rokrocznie waloryzowane. Obowiązek wypłacania alimentów natychmiastowych wygasa w momencie ukończenia przez dziecko 25 lat.
Alimenty a 500 plus
Korzystną informacją dla osób samotnie wychowujących dzieci jest fakt, że od września 2016 roku obowiązuje prawo, zgodnie z którym przy ustalaniu wysokości alimentów, nie bierze się pod uwagę świadczeń otrzymywanych z programu Rodzina 500+. Ponadto, podobnie jak jak świadczenie 500+, alimenty nie podlegają egzekucji przez komornika sądowego.
Sprawdź, czy możesz otrzymać pożyczkę na 500+ i alimenty!
Alimenty na współmałżonka
Polskie prawo określa dwie sytuacje, w których małżonek może domagać się dla siebie alimentów, a mianowicie:
- niedostatek,
- wina w rozwodzie.
Przez niedostatek rozumie się sytuację, kiedy nie można zaspokoić w części lub w całości swoich usprawiedliwionych potrzeb. Chodzi tu o normalne warunki bytowe, odpowiednie do stanu zdrowia i wieku. Powyższy obowiązek alimentacyjny obowiązuje przez okres 5 lat. Nowy związek małżeński powoduje wygaśnięcie tego uprawnienia.
Jeżeli sąd uzna winę dotyczącą rozwodu po jednej stronie, alimenty będzie małżonek wyłącznie winny rozpadowi małżeństwa. Sąd nie przyzna małżonkowi niewinnemu prawa do równej stopy życiowej z małżonkiem zobowiązanym. Jednak małżonek niewinny uzyskuje prawo do bardziej dostatniego poziomu życia.
Trzeba zaznaczyć, że brak zgłoszenia roszczenia o alimenty przez współmałżonka w sprawie rozwodowej, nie powoduje utraty możliwości takiego działania w przyszłości.
Przeczytaj też: Fundusz alimentacyjny 2023 – kryterium dochodowe, ustawa, wniosek PDF
Jak uchylić alimenty?
Trudna sytuacja materialna rodziców nie zwalnia ich od płacenia na potrzeby dzieci. Muszą się oni dzielić z dziećmi nawet bardzo małymi dochodami. W sytuacjach skrajnych konieczne jest nawet poświęcenie części składników majątkowych.
Inaczej jest, gdy dziecko jest pełnoletnie. Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje zniesienie obowiązku świadczenia alimentacyjnego, gdy:
- alimenty są przyczyną nadmiernego uszczerbku dla rodzica, powodującego niemożność zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych np. z powodu złego stanu zdrowia,
- dziecko nie dąży do uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, np. gdy dziecko zaniedbuje studia lub powtarza z własnej winy lata studiów.
Przeczytaj też: Rozdzielność majątkowa – intercyza przed ślubem i w trakcie małżeństwa – koszt, dziedziczenie
Wysokie kary dla dłużników alimentacyjnych
Ustawa z maja 2017 roku podwyższa kary za niewywiązywanie się z obowiązku alimentacyjnego i tak osobie, która zalega z płatnością co najmniej trzech świadczeń grozi kara do roku czasu więzienia.
Ponadto, jeżeli niepłacący alimentów naraża najbliższego, na którego zasądzono alimenty na niemożność zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, grozi mu do 2 lat więzienia. Dłużnik uniknie kary w momencie, kiedy dobrowolnie wyrówna zaległości.
W planach rządu jest wprowadzenie jawnego i ogólnodostępnego w internecie rejestru dłużników alimentacyjnych. Byłby to dodatkowy środek opresji wobec niepłacących na swoje dzieci.
Przeczytaj też: Tanie podręczniki – gdzie ich szukać i jak oszczędzić na ich zakupie? Używane czy nowe?
Czy i które alimenty podlegają opodatkowaniu?
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o PIT następujące alimenty są wolne od podatku dochodowego:
- płacone na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25. lat życia, oraz dzieci otrzymujące zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną, niezależnie od ich wieku, nie ma tutaj znaczenia kwota świadczenia,
- świadczone na rzecz innych osób niż wyżej wymienione, otrzymywane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, do wysokości miesięcznego limitu 700 zł.
Alimenty na rzecz dzieci są zwolnione z podatku dochodowego także, gdy są płacone na podstawie prywatnego porozumienia. Alimenty na rzecz innych osób, w kwocie przewyższającej miesięcznie 700 zł podlegają opodatkowaniu. Należy dodać, że także zaległe alimenty wypłacone za kilka lat czy miesięcy, nie podlegają opodatkowaniu.
Zostaw komentarz